بررسی روش‌های اتانازی در دنیا

تا به حال شخصی را دیده‌اید که به خاطر درد زیاد و درمان نشدن، آرزوی مرگ خودش را بکند؟ اگر اهل فیلم و سریال باشید، باید در چند تا از فیلم‌ها دیده‌ باشید که بیماری سر تخت بیمارستان افتاده و از خانواده یا دوستانش می‌خواهد که با روشی مثل تزریق سرنگ هوا، به زندگی‌اش خاتمه بدهند. خب بعضی از کشورها امکان یک مرگ آرام و بی‌دردسر را برای چنین افرادی فراهم کرده‌اند. اتانازی در زبان ساده، یعنی مرگ خوب و خودخواسته‌ای که به درخواست خود بیمار صورت می‌گیرد. البته اتانازی گسترده‌تر از این حرف‌هاست و موافقان و مخالفان خاص خودش را دارد. پس اگر دوست دارید که با اتانازی، روش‌های اتانازی، نظر اسلام درباره آن و کلی مطلب دیگر آشنا شوید، مطالب این مقاله را از دست ندهید.

اُتانازی چیست؟

اتانازی از زبان یونانی گرفته شده و به معنای مرگ خوب و راحت است. این لغت در زبان فرانسوی با (Euthanasie) و در انگلیسی با (Euthanasia) شناخته می‌شود. اما در کشور ما، اتانازی معانی مختلف دیگری مثل “مرگ بدون بی‌حرمتی”،” خوش میری”، “قتل ترحمی”، ” مرگ موقرانه یا باوقار” و “مرگ شیرین” هم دارد.
کسانی که خواهان اتانازی هستند، بیشتر افرادی‌اند که بیماری لاعلاج و بهبود نیافتنی دارند و یا از یک بیماری روانی شدید رنج می‌برند. یعنی در عین تحمل کردن درد زیاد، هیچ امیدی برای خوب شدن ندارند.

روش های اتانازی در ایران و جهان

آتانازی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه آنها را توضیح خواهیم داد.

• خودکشی یاری شده (یکی از سخت ترین روش‌های اتانازی)

در این روش، پزشک به بیمار کمک می‌کند که به زندگی‌اش پایان دهد. مثلا ممکن است که بیمار دارو یا سرنگ در دسترس نداشته باشد و پزشک با دادن سرنگ یا داروهای کشنده و دوز بالا به او، کمک می‌کند تا سطح هوشیاری خود را پایین آورده و سریع‌تر از دنیا برود.

بیشتر بخوانید: اگه ترس از دست دادن داری این مطلب رو از دست نده

• اتانازی فعال غیرداوطلبانه یا مرگ آسان ارادی – نافعال (یکی از روش‌های اتانازی در ایران)

در این نوع اتانازی که به عنوان روش غیر مستقیم هم شناخته می‌شود، بیمار صلاحیت تصمیم گیری ندارد. مثلا در حالت کما است و پزشک برای مرگ او، روند درمان را ادامه نمی‌دهد و اجازه می‌دهد که بدون هیچ کمکی، به طور طبیعی فوت کند. مثلا اگر بیمار به جراحی نیاز داشته باشد، او را جراحی نمی‌کند یا دستگاه‌های اکسیژن را از او قطع می‌کند.

• اتانازی فعال داوطلبانه یا مرگ آسان ارادی – فعال

مرگ ارادی یکی دیگر از روش‌های اتانازی است که در آن، فرد با رضایت آگاهانه و تقاضای مستقیم خود، از پزشک می‌‌خواهد که به زندگی‌اش پایان دهد. وجه تمایز این روش با سایر روش‌های اتانازی، این است که در آن هم بیمار و هم پزشک تمایل دارند که به زندگی بیمار پایان دهند. در این روش پزشک از روش‌های متفاوتی مثل تجویز داروهای کشنده برای بیمار استفاده می‌کند.

اتانازى غيرفعال ( یکی از روش‌های اتانازی در ایران)

در اتانازی غیرفعال، درمان‌هایی که بیمار برای زنده ماندن به آنها نیاز دارد قطع می‌شوند. یا حتی ممکن است که درمان‌های لازم اصلا شروع نشوند. این روش اتانازی هم می‌تواند به خواست خود بیمار و یا هم به صورت غیر داوطلبانه (اگر بیمار صلاحیت تصمیم گیری نداشته باشد) انجام شود.

اتانازى غيرمستقيم

اتانازى غيرمستقيم یکی دیگر از روش‌های اتانازی است که در آن داروهایی قوی برای آرام کردن درد بیمار تجویز می‌شود. در صورتی که نتیجه مصرف این داروها قطع سیستم تنفسی بیمار و در نهایت مرگ اوست.

بیشتر بخوانید: اگر به خودکشی فکر می‌کنی این مطلب برای شماست

اتانازی در چه کشورهایی قانونی است؟

سوئیس اولین کشوری بود که اتانازی را قانونی اعلام کرد. مرگ خود خواسته در کشورهای دیگری مثل هلند، بلژیک و برخی از ایالت‌های متحده آمریکا هم قانونی است.
البته در این کشورها هم باید قبل از هر کاری، کمیسیون پزشکی وضعیت بیمار را به طور کامل بررسی کند.
اما در سایر کشورها و کشور عزیزمان ایران، اتانازی پیگرد قانونی دارد.

 

موافقان روش‌های اتانازی چه استدلالی دارند؟

بعضی از مکاتب انسان گرا، معتقدند همانطور که انسان‌ها حق دارند با عزت زندگی کنند، از داشتن حق مرگ باکرامت هم برخوردارند. آنها معتقدند که وظیفه پزشک فقط این نیست که به بهبودی بیمار کمک کند، بلکه باید بیمار را از درد راحت کند. حتی اگر شده این راحتی به قیمت مرگ او باشد. در حقیقت، طرفداران اتانازی عقیده دارند که انتخاب زمان و نحوه مرگ، از حقوق طبیعی هر انسانی است.

از طرفی، علم پزشکی روز به روز پیشرفته‌تر می‌شود و ممکن است که یک راه درمان جدید برای بیمار پیدا شود. اما از آنجایی که هر روش جدیدی نیاز به آزمون و خطا دارد و بیمار در حال حاضر درد می‌کشد، صبر کردن برای او مشکل و دردآور است.
طرفداران اتانازی می‌گویند که این کار غیر عقلانی است، اما می‌تواند برای فردی که وضعیت مالی خوبی ندارد و یا… کار مفیدی باشد.
دلایل موافقان اتانازی را می‌توان در ۵ مورد بررسی کرد:

۱_استدلال اول

آنها به اهمیت انتخاب فرد معتقد هستند و می‌گویند از آنجایی که افراد از آزادی و حقوق کامل برخوردارند، می‌توانند در مورد مرگ خود هم تصمیم بگیرند.

۲_استدلال دوم

مورد دوم، کیفیت و شرایط زندگی بیمار است. آنها متعتقدند زمانی که بیمار استقلال و شان خود را از دست می‌دهد و برای ادامه زندگی به حمایت افراد دیگری مثل پرستاران، پزشکان یا خانواده نیاز دارد، رنج خیلی بیشتری را متحمل می‌شود. در حقیقت آنها معتقدند که بیمار در چنین شرایطی مدام تحقیر می‌شود و دچار مرگ تدریجی می‌شود. پس اتانازی می‌تواند یک راه رهایی برای او از این وضعیت باشد.

بیشتر بخوانید: فهرست ایرانی‌های معروفی که خودکشی کرده‌اند

استدلال سوم

مورد سوم، تحمیل هزینه‌های اقتصادی و کمبود منابع انسانی جامعه است. طرفداران روش‌های اتانازی عقیده دارند که صرف هزینه‌های زیاد و اختصاص دادن تهجیزات بیمارستانی و مهارت پزشک برای بیماری که لاعلاج است، یک کار عقلانی نیست. چرا که بیماران بسیار دیگری به این خدمات نیاز دارند و رسیدگی به بیماری که لاعلاج است، باعث طولانی شدن صف انتظار بیماران دیگر و هدر رفتن منابع می‌شود.

استدلال چهارم

استدلال دیگر، فضای روانی وارد بر بیماران لاعلاج است. طرفداران اتانازی می‌گویند که خود بیمار هم نمی‌تواند برای طولانی مدت رنج و درد زیاد را تحمل کند. حتی ممکن است که تصمیم به خودکشی بگیرد. در نتیجه به کار بردن روش‌های اتانازی برای مرگ او، یک راه خلاصی از فشار روحی و جسمی است.

استدلال آخر

مورد آخر دیگاه جامعه شناسانه است. طرفداران اتانازی معتقدند که بستگان بیمار می‌توانند برای زنده ماندن یا فوت او تصمیم بگیرند. چون ممکن است که به پرداخت هزینه‌های درمان او تمایلی نداشته باشند و یا زنده ماندن بیهوده بیمار لاعلاج، باعث شود که امکان دستیابی به مال و اموال و ارث او به تاخیر بی‌افتد.

مخالفان روش‌های اتانازی

در دین اسلام، اعتقاد بر این است که اتانازی برخلاف شریعت، اخلاق و وظیفه پزشکی است. اسلام می‌گوید که خداوند در هنگام درد و سختی‌ها، ما را به صبوری دعوت کرده و به همین خاطر، هیچ انسانی حق ندارد که در شرایط سخت اقدام به خودکشی کند یا از دیگران بخواهد در انجام این کار کمکش کنند. اما از نظر حقوقی هر انسانی توانایی تصمیم گیری برای زندگی کردن و یا مرگ خود را دارد و امروزه در ایران از اتانازی برای حیوانات که امکان درمانشان وجود ندارد به استفاده می شود.

پیشنهاد نیمه شب : عجیب ترین مناطق دنیا 

از نظر مخالفان اتانازی، هیچ کس حق تصرف در زندگی یا همان موهبت الهی را ندارد و برای بیمار، همیشه احتمال برگشت، نجات، کشف درمان جدید و یا امدادهای غیبی وجود خواهد داشت.