علائم تخمک گذاری که هر خانم بهتر است بداند!

آناتومی بدن زنان، به دلیل مساله قاعدگی بسیار پیچیده تر از مردان است و یکی از پیچیدگی ها مربوط به تخمک گذاری است که علائم تخمک گذاری که هر خانم بهتر است بداند! نشانه ای است برای هوشیار شدن برای وضعیت بارداری و اینکه فرد دارای سلامت کامل برای تخمک گذاری و باروری است یا خیر. به همین جهت امروز در این مقاله از وبسایت نیمه شب، به بررسی دقیق این موضوع خواهیم پرداخت که در ادامه به مرور آن می پردازیم.

تخمک گذاری چیست؟

تخمک گذاری (Ovulation) در واقع قسمتی از چرخه قاعدگی زنان است. این عمل زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان زن تخمک آزاد کند. هنگامی که تخمک آزاد شده در بدن زن با اسپرم آمیخته شده و به رحم راه یابد، باروری اتفاق می‌افتد.

چه زمانی تخمک گذاری انجام می‌شود؟

به طور معمول چرخه قاعدگی در زنان هر ۲۸ روز است. عمل تخمک گذاری از چهاردهمین روز این چرخه آغاز می‌شود. در زنانی که طول چرخه قاعدگی آن‌ها متفاوت است، زمان تخمک گذاری نیز فرق می‌کند. چرخه قاعدگی در زنان به فاصله دو پریود گفته می‌شود که فاصله هر پریود تا پریود بعدی حدود ۲۸ روز طول می‌کشد.

به طور میانگین تخمک گذاری از اواسط چرخه قاعدگی یا ۴ روز قبل از آن اتفاق می‌افتد. همانطور که قبلا هم اشاره شد باروری بعد از ترکیب تخمک با اسپرم رخ می‌دهد. اگر در این زمان بارداری رخ ندهد، تخمک از بین می‌رود و به صورت عادت ماهیانه از واژن زن خارج می‌شود. پریود یا عادت ماهانه در زنان با خونریزی همراه است و این همان تخمک‌های از هم پاشیده در رحم زن است.

بیشتر بخوانید: از کجا بفهمیم اسپرم به تخمک رسیده؟

اهمیت زمان تخمک‌گذاری

طول عمر تخمک پس از تخمک‌گذاری بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت است و بعد از آن تخمک تجزیه می‌شود و بارور نخواهد شد. لقاح باید در مدت زمان ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد، به همین دلیل برای افزایش شانس باروری در هر دوره از تخمک‌گذاری لازم است هنگام تخمک‌گذاری، اسپرم‌ها در آن محل حضور داشته باشند تا بتوانند تخمک را بارور کنند. به همین دلیل، دانستن این موضوع که آیا تخمک‌گذاری انجام شده است و دقیقاً در چه زمانی انجام می‌شود، به زن و مرد کمک می‌کند که برای باردار شدن در زمان‌های درست نزدیکی جنسی داشته باشند.

توجه به علائم تخمک‌گذاری و ثبت دمای پایۀ بدن، ترشحات و زمان شروع عادت ماهانه و طول دورۀ آن به زن کمک می‌کند که مدت زمان مرحلۀ لوتئال خود را تعیین کند. دانستن طول مرحلۀ لوتئال که دورۀ پس از آزاد شدن تخمک تا شروع عادت ماهانه است، به او کمک می‌کند که بداند چه موقعی باید منتظر شروع عادت ماهانۀ خود باشد و زمان‌های باروری خود را که شانس باردار شدن در آن زمان بالاست، به دقت بشناسد. همچنین او می‌تواند به درستی بداند که چه زمانی باید منتظر پاسخ مثبت تست بارداری باشد.

بازه زمانی

رها شدن تخمک از رحم زن همراه با ترشحات هورمون محرکه فولیکولی (FSH) اتفاق می‌افتد. وظیفه این هورمون در بدن کمک به تخمک شکل گرفته برای رشد و آزاد شدن از تخمدان است. به طور معمول رها شدن تخمک از تخمدان در روزهای ششم تا چهاردهم چرخه قاعدگی روی می‌دهد.

افزایش هورمون لوتئینه (LH) در بدن باعث می‌شود تا تخمک آزاد شده از تخمدان تحریک شود. حدود ۲۸ الی ۳۶ ساعت بعد از بیشتر شدن این هورمون تخمک گذاری انجام می‌شود.

علائم اولیه تخمک گذاری در زنان چیست؟

همانطور که اشاره شد تخمک گذاری فرآیندی است که در آن تقریبا هر ماه یک تخمک از یکی از تخمدان ها آزاد می شود که تا 24 ساعت می تواند با اسپرم لقاح انجام داده و یک جنین را بوجود بیاورد. این فرآیند تخمک گذاری علائمی دارد که شاید متوجه چند نشانه تخمک گذاری خود شده باشید. این نشانه ها عبارتند از:

1- درد تخمک گذاری یا تخمک گذاری دردناک

برای برخی از بانوان ناراحت کننده ترین نشانه تخمک گذاری، درد تخمک گذاری یا میتل اشمرز است – واژه‌ای آلمانی به معنای میان (میتل) درد (اشمرز) یا درد میان دوره. برای این بانوان، تخمک گذاری باعث درد ناگهانی و مداوم در پایین شکم می‌شود.

باید بدانید که تخمک گذاری دردناک عادی نیست. داشتن احساسی خفیف معمولی است، اما داشتن درد شدید معمول نیست. این مشکل می‌تواند نشانه ابتلا به کیست تخمدان، چسبندگی از جراحی قبلی شکم یا دیگر مشکلات مربوط به سلامتی باشد. این موارد فوراً باید بررسی شوند، خصوصاً اگر مشکلی در لقاح جنین وجود داشته باشد، زیرا درد می‌تواند نشانه عارضه ای باشد که شاید به ناباروری بینجامد.

2- افزایش دمای پایه بدن

برای آگاهی از افزایش دمای پایه بدن باید چرخه قاعدگی خود را روی نموداری بنویسید. به این ترتیب که هر روز صبح هنگام بیدار شدن دمای بدن خود را اندازه بگیرید (هر روز تقریباً در زمانی مشابه).

نوشتن نمودار در درک چرخه قاعدگی نقش کلیدی دارد و مشخص می‌کند که بدن در حال اجرای چه کاری است و به طور معمول چگونه کار می‌کند. اگر قبلاً چرخه خود را روی نمودار نیاورده‌اید، داشتن این اطلاعات نیز کمکی به شما نمی کند. اما اکنون زمان خوبی برای شروع آن است. به این ترتیب، در آینده می‌توانید پیش از تخمک گذاری، افزایش دمای بدن را تشخیص دهید.

برای این کار به دماسنج مخصوص سنجش دمای بنیان بدن نیاز دارید. این ابزارها برای اندازه‌گیری نوسان کمتر از معمول دمای بدن طراحی شده‌اند. آنها تا حد مثبت و منفی پنج صدم (05/0) درجه‌ی سانتیگراد دقیق هستند. این روزها در بازار چند نوع دماسنج‌ باروری یافت می‌شود.

بیشتر بخوانید: آیا امکان بارداری در زمان پریود هست؟

3- ترشحات مخاطی دهانه رحم

نظارت روزانه بر ترشحات مخاطی دهانه رحم نیز اهمیت دارد، زیرا یکی از مطمئن‌ترین نشانه های تخمک گذاری است. در واکنش به مراحل بارور یا نابارور بودن در چرخه قاعدگی، ترشحات مخاطی دهانه رحم دگرگون می‌شوند. این نشانه‌ در تشخیص بازگشت باروری پس از تولد نوزاد نیز مفید است.

ترشحات مخاطی دهانه رحم با نوسان هورمون‌ها (مثل استروژن) دگرگون می‌شوند. در پی عادت ماهانه، ترشحات مخاطی معمولاً پیش از چسبندگی و آبکی شدن و پیش از مرحله‌ی حداکثر باروری (شفاف، لیز و کششی) خشک می‌شوند. ترشحات مخاطی به شدت بارور شبیه سفیده تخم مرغ خام است. این ماده بهترین کمک به اسپرم در مسیر رسیدن به تخمک است‌ و نسبت به محیط اسیدی واژن، حمایت قلیایی را فراهم می‌آورد.

همان طور که پا به سن می‌گذارید، روزهای کمتری را با ترشحات مخاطی دهانه رحم به رنگ سفید تخم ‌‌مرغ‌گونه خواهید داشت. مثلاً امکان دارد خانمی در دهه بیست زندگی خود تا پنج روز ترشحات مخاطی دهانه رحم به رنگ شفاف داشته باشد، در حالی که خانم‌هایی در دهه سی‌ زندگی خود حداکثر یک یا دو روز این مواد را تولید کند.

4- وضعیت دهانه رحم

درباره زمان باروری، دهانه رحم چند نشانه شگفت‌انگیز نمایش می‌دهد. بررسی وضعیت دهانه رحم ابزاری کمکی برای آگاهی از نزدیک بودن زمان تخمک گذاری است. احتمالاً با زیر نظر داشتن چند چرخه به آن پی می‌برید و تمام انواع و دگرگونی های دهانه رحم را درک می‌کنید.

بهترین روش برای بررسی وضعیت دهانه رحم، اجرای روزانه آن در زمانی مشابه است، زیرا برای تمام روز در یک محل نمی‌ماند. همیشه پیش از بررسی دهانه رحم، دست خود را بشویید.

دهانه رحم درست مثل ترشحات مخاطی دهانه رحم هوشیار است و برای به حداکثر رساندن احتمال لقاح جنین تغییر می‌یابد. وقتی بارور نیستید، متوجه می‌شوید که دهانه رحم پایین، سخت (مثل نوک بینی) و خشک احساس می‌شود. برای تشخیص دهانه رحم بارور، نرم (بیشتر مثل لاله‌ی گوش)، بالا، باز و مرطوب بودن را به یاد آورید.

علائم ثانویه تخمک گذاری

علائم تخمک گذاری دیگری نیز وجود دارد که البته کمتر معمول هستند و درصد پایینی از خانم‌ها آن‌ها را تجربه می کنند. البته این علائم ثانویه ممکن است به طور مداوم برای بسیاری از زنان اتفاق بیفتد. این نشانه‌ها شامل موارد زیر می باشند:

لکه بینی خفیف
کمر درد یا درد در یک سمت لگن
حساسیت پستان
نفخ شکم
افزایش میل جنسی
افزایش حس بویایی، طعم یا بینایی
درد در یک طرف شکم
سطح بالای هورمون لووتیونی که می تواند در آزمایش تخمک گذاری تشخیص داده شود.

بیشتر بخوانید: علائم لانه گزینی جنین چیست و دقیقا چه زمانی اتفاق می افتد؟

سخن پایانی

درصورتی که قصد باردار شدن دارید، باید از قبل با پزشکتان مشاوره و صحبت کنید. پزشکان درباره شیوه‌های پیگیری روند تخمک گذاری و دفعات نزدیکی به شما اطلاعاتی می‌دهند که امکان حامله شدن را افزایش می دهد. علاوه بر این موضوع، پزشکان در تشخیص موارد و علایم غیرعادی روند تخمک گذاری هم باتجربه هستند و اگر درگیر چنین مشکلاتی باشید شما را تحت نظر خواهند گرفت.