نیمه شب | مجله آنلاین علمی هنری بهداشتی سرگرمی و فرهنگ و هنر نیمه شب مجله‌ای برای همه
کم خونی یکی از مشکلاتی است که متاسفانه در حال حاضر بسیار شایع شده است. کم خونی انواع مختلفی دارد و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. در این مقاله از وب سایت نیمه شب به بررسی کم خونی و راهکارها و روش هایی برای درمان کم خونی می‌پردازیم.
کم خونی چیست؟
وقتی میزان هموگلوبین خون در کسی کم شود‚ فرد دچار کم‌خونی می‌شود. هموگلوبین بخشی از سلول قرمز خون می‌باشد که وظیفه انتقال اکسیژن از ریه به تمام اندام‌های بدن را به عهده دارد. کم خونی باعث می‌شود که اکسیژن موجود در خون افراد کم باشد و در نتیجه قلب برای جبران این کمبود برای اندام‌های بدن مجبور است که بیشتر کار کند. بروز کم‌خونی به آهستگی رخ می‌دهد و با علائم زیر همراه خواهد بود.
- احساس ضعف و خستگی
- سرگیجه
- رنگ پریدگی پوست حتی در ناخن، دهان و لثه
- تپش سریع قلب و یا نامنظم بودن آن
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس مخصوصا در زمان راه رفتن‚ صحبت کردن و …
- بی حسی یا تورم دست یا پا
با توجه به عوارض کم خونی بهتر است که با مشاهده علائم آن در صدد درمان آن برآیید. به این دلیل که احساس خستگی ناشی از کم خونی به صورت کلی کیفیت زندگی شما را پایین می‌آورد. کاهش سطح اکسیژن خون موجب سخت‌تر کار کردن قلب می‌شود و مخصوصا برای افرادی که مشکل قلبی دارند می‌تواند خطرناک باشد.
انواع کم خونی
با توجه به این که کم خونی ناشی از چه عارضه‌ای در بدن رخ می‌دهد‚ می‌تواند به انواع مختلفی دسته بندی شود. در ادامه این مقاله از نیمه شب با انواع کم خونی آشنا خواهیم شد.
کم خونی ناشی از فقر آهن
این نوع کم خونی شایع‌ترین نوع کم خونی در بین افراد می‌باشد. از آن جایی که بدن برای ساخت هموگلوبین به آهن نیاز دارد‚ کمبود آهن موجب بروز کم خونی می‌شود. این نوع کم خونی می‌تواند از عوارض عادت ماهانه طولانی و سنگین، رژیم غذایی فاقد آهن کافی، زخم‌های داخلی و پولیپ یا سرطان روده باشد. کم خونی ناشی از فقر آهن همچنین می‌تواند در دوران بارداری نیز رخ دهد. مصرف اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان و همچنین گوشت گاو و صدف‌های خوراکی می‌تواند آهن بدن را تامین کند.
کم خونی مگالوبلاستیک
این کم خونی معمولا به علت فقر ویتامین‌هایی رخ می‌دهد که در سالم نگه داشتن خون و سیستم عصبی تاثیر گذارند. از این دسته ویتامین‌ها می‌توان به فولیک اسید یا ویتامین B-۱۲ اشاره کرد. در کم خونی مگالوبلاستیک در واقع خون نمی‌تواند اکسیژن دریافتی را به درستی تحویل دهد و در نتیجه بدن با کم خونی موجه می‌شود. کمبود ویتامین B-۱۲ موجب بی‌حسی دست و پا، بروز مشکل در بینایی‚ بروز مشکل در راه رفتن و از دست دادن حافظه شود. مصرف قرص‌های مکمل حاوی فولیک اسید و مصرف ویتامین B-۱۲ می‌تواند در درمان این نوع کم خونی موثر باشد. همچنین مصرف دانه‌ها و بنشن‌ها، مرکبات و آب میوه‌ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و کبد می‌تواند در تامین فولیک اسید موثر باشند.
بیماری‌های نهفته
برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های کلیوی توانایی بدن را در ساخت گلبول قرمز کاهش داده و در نتیجه موجب بروز کم خونی می‌شوند.
بیماری‌های خونی ارثی
احتمال ابتلا به بیماری‌های خونی در صورتی که سابقه این نوع بیماری‌ها در خانواده شما وجود داشته باشد در شما نیز بیشتر می‌شود. از این نوع بیماری‌ها می‌توان به گلبول‌های داسی شکل اشاره کرد.
کم خونی آپلاستیک
این نوع کم خونی به ندرت در افراد دیده می‌شود. کم خونی آپلاستیک به نوعی از کم خونی گفته می‌شود که در آن بدن گلبول قرمز کمی تولید می‌کند. این امر می‌تواند ناشی از پرتو درمانی‚ شیمی درمانی‚ بیماری‌های خود ایمنی‚ مصرف برخی داروها و … باشد.
درمان کم خونی
شما با یک آزمایش خون می‌توانید این بیماری را تشخیص دهید. شما بعد از این که متوجه این بیماری شدید‚ برای تشخیص نوع کم‌خونی نیز باید آزمایشات دیگری انجام بدهید. اما نوع درمان کاملا بستگی به نوع کم خونی و همچنین میزان حاد بودن آن دارد. به عنوان مثال کم‌خونی ناشی از فقر آهن یا فولیک اسید دارو و درمان متفاوتی نسبت به کم‌خونی گلبول‌های داسی شکل خواهد داشت. پس بهتر است با مشاهده علائم کم خونی آزمایشات لازم را انجام بدهید و سپس تحت نظر پزشک دارو مصرف کرده و مراحل درمان را طی کنبد. اما به صورت کلی روش‌های درمانی که برای کم‌خونی وجود دارد شامل موارد زیر می‌شود.
مصرف قرص آهن
قرص آهن برای کم‌خونی نوع اول مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته برخی افراد برای رفع کم‌خونی به فولیک اسید و ویتامین B12 نیز نیاز دارند. مصرف قرص آهن به همراه کلسیم‚ قهوه و چای مانع جذب آن می‌شود. اما توصیه می‌شود که قرص آهن به همراه غذا و یا آب پرتقال و غذاهای سرشار از ویتامین C مصرف شود.
به یاد داشته باشید که هرگز بدون تجویز پزشک قرص آهن مصرف نکنید. چون مصرف بیش از حد آن نیز خطرناک است. قرص آهن را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
مصرف دارو
در برخی بیماران نیز نیاز به مصرف دارو مثلا برای تولید بیشتر گلبول قرمز وجود دارد. یا حتی زمانی که کم‌خونی باعث مشکلات مزمن کلیوی می‌شود، ممکن است بیمار نیاز به تزریق هورمون اریتروپویتین (EPO) داشته باشد. در کم‌خونی نوع داسی شکل نیز داروی ضد سرطان هیدروکسی اوره می‌تواند تعداد حمله‌های دردناک را در افراد کاهش دهد. این نوع داروها معمولا برای درمان بیماری‌های ریشه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند که البته می‌توانند عوارض جانبی زیادی داشته باشند.
انتقال خون
انتقال خون در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد که فرد دچار کم‌خونی شدید باشد. چون در این دسته افراد بدن توانایی تولید سلول خونی را نداشته و انتقال خون یا مغز استخوان برای تولید این سلول‌ها به بدن کمک می‌کند. علاوه بر این اگر سلولهای خون به سرعت نابود شوند، پلاسمای خون نیاز به درمان داشته و یا با انجام عمل جراحی طحال را از بدن فرد خارج می‌کنند.
روش های پیشگیری از کم‌خونی
- غذاهای سرشار از آهن مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، میوه‌های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم و … مصرف کنید.
- قرص آهن و داروهای مختلف را حتما تحت نظر پزشک و با تجویز او مصرف کنید. نوع دارو و دوز مصرفی آن نیز حتما با تشخیص پزشک صورت گیرد.
- مصرف موادی مانند آب پرتغال، توت فرنگی، کلم و انواع میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C باعث می‌شود که بدن آهن بیشتری را جذب کند.
- مصرف قهوه و چای را کاهش دهید. چون موجب کاهش جذب آهن توسط بدن می‌شود.
- درباره مصرف کلسیم با پزشک خود مشورت کنید. چون کلسیم نیز موجب کاهش جذب آهن توسط بدن می‌شود.
- به اندازه کافی فولیک اسید و ویتامین B-۱۲ در رژیم غذایی خود مصرف کنید.
- توصیه می‌شود که همه خانم‌ها از زمان نوجوانی هر سه سال آزمایش کم خونی بدهند. مخصوصا اگر عادت ماهانه شدید و طولانی دارید یا آهن کمی مصرف می‌کنید و یا این که قبلا کم خونی داشته‌اید حتما هر سال آزمایش خون بدهید. به یاد داشته باشید که برخی افراد مخصوصا دختران و زنان که ماهانه مقدار زیادی خون از دست می‌دهند‚ نمی‌توانند آهن کافی را به دست آورند. پس حتما هر سال آزمایش خون بدهید تا در صورتی که دچار کم‌خونی هستید تحت نظر پزشک مراحل درمان را طی کنید.
