خاطره ی من از رویارویی با سرمای شدید و راهکارهای مقابله با سرما بر می گردد به دوران کودکیم. حدود ۶۰ سال پیش که من در کلاس اول دبستان درس می خواندم، شهر همدان زمستانهای سختی داشت و وسایل رفاهی مانند امروز مدرن و پیشرفته نبود. ماشین تازه وارد ایران شده بود. بخصوص در شهر کوچکی مثل همدان به آن صورت خبری از ماشین نبود.
شهر همدان در آن زمان شهرستان محسوب می شد و هنوز استان نبود و چون مدارس دخترانه کمی در سطح شهر بود ما مجبور بودیم برای رفتن به مدرسه راه طولانی طی کنیم. بنابراین مدرسه ما برای راههای طولانی اتوبوسی داشت که بعد از جنگ جهانی اول در آلمان استفاده می شده و بعد از آنکه آن را از رده خارج کرده بودند به ایران هدیه شده بود. این اتوبوس بسیار رنگ و رو رفته و با صندلی های خشن فلزی و روکش های پاره و فرمانی بزرگ و دنده ای بلند و سخت بود. هیچ وسیله گرم کننده ای نداشت و مردم در باره این اتوبوسها شعر ماشین مشدی ممدلی را میخواندند و هر روز هم خراب میشد. ما را در نیمه راه پیاده میکرد و ما مجبور بودیم بقیه راه را در آن برف سنگین پیاده طی کنیم.
ما که بچه بودیم برف تا شانه هایمان می رسید. در سر راه مدرسه ما یک محل چرم سازی بود که به آن دباغ خانه می گفتند و چون آن منطقه همیشه بوی گوشت و خون میداد و بسیار هم بد بو بود سگ های ولگرد زیادی در انجا پرسه میزدند. هر بار که ما به مدرسه می رفتیم ما را دنبال می کردند و گاهی هم به ما حمله میکردند به همین دلیل رفتن ما به مدرسه برای من مثل یک کابوس بود. همیشه ما با بدنی یخ زده و با گریه به مدرسه می رسیدیم.
مدرسه ما هم بخاری های نفتی نا امنی داشت و چون ما خیلی سردمان بود و عقلمان هم کامل نبود نفت بخاری را تا آخر باز می کردیم و هر روز یک کلاس آتش می گرفت، به همین دلایل بخاطر اینکه خانواده ها اکثرا بیسواد بودند و همچنین نظام آموزشی تازه و نا کارامد بود کودکان از هوش زیادی برخوردار نبودند و اغلب درس ها را به خوبی نمی فهمیدند و اگر کسی درس را بخوبی یاد می گرفت میشد گل سر سبد مدرسه.
آن سالها زمستان ها بسیار سخت بود و تهیه مواد غذایی و وسایل گرم کننده مشکل بود. خانواده ها در تابستان، قبل از رسیدن زمستان برای مقابله با سرما، سعی می کردند همه چیزهایی را که برای زمستان نیاز بود از قبل آماده کنند. مادر من انواع میوه ها را خشک میکرد و انواع مرباها و ترشیجات را تهیه میکرد و بلغور و گندم و حبوبات را انبار میکرد. در آن زمان بخاطر مشکل بودن حمل و نقل برنج هم مثل امروز خوراک اصلی ایرانی ها نبود.
هر خانه یک انبار داشت که هیزم و ذغال را در آن نگهداری میکردند و خانواده ها برای مقابله با سرما ی هوا و گرمایش از وسیله ای بنام کرسی که شبیه به یک چهار پایه یا یک میز تقریبا بزرگی بود استفاده میکردند. به این صورت که کرسی را در وسط اطاق قرار می دادند و دور آن را تشک های نرمی می گذاشتند و روی آن را با لحاف های زیبای گلدوزی شده با دست قرار می دادند و زیر آن منقلی از ذغال گداخته که روی ان با خاکستر پوشیده شده بود میگذاشتند.
البته ممکن است امروزه هم در روستاهای دور دست که به گاز دسترسی ندارند هنوز هم برای مقابله با سرما از این وسیله استفاده شود. بعضی مواقع یک بخاری یا یک چراغ نفتی فیتیله ای کوچک در اطاق روشن میکردند و غذایشان را روی ان می پختند. البته در زمانی که من خیلی کوچک بودم هنوز خانواده هایی در شهر ها بودند که یک اشپز خانه در پایین حیاط داشتند و در آنجا غذایشان را با هیزم می پختند.
اما بعد از چند سال و با پیشرفت علم خیلی سریع همه چیز متحول شد. شهر ها بزرگتر شدن ماشین ها بیشتر شد و کارخانجات زیادی براه افتاد و وضع مالی خانواده ها بهتر شد و همچنین شهر همدان به استان تبدیل شد اما اکنون با پیشرفتهای قرن جدید هنوز در ذهن ما نگرانی های گذشته برای زمستان وجود دارد و شاید بی دلیل هم نباش چون با توجه به تحریم ها و کمبود های اکنون هنوز ترس از قطعی برق و گاز و بنزین در زمستان وجود دارد و ممکن است ما را با مشکل روبرو کند پس بنابراین نباید ریسک کرد بخصوص خانواده های بچه دار باید این احتمال را بدهند که خدای نخواسته در زمستان مستآصل نشوند. البته هر کس هوشیارانه در موقع لزوم کار های مناسب را انجام خواهد داد و این راهکارها برای افراد جوان و کسانی که تجربه کافی ندارند و در باره آنها نمی اندیشند می تواند مفید باشد.
در نیمه شب بخوانید : آموزش خشک کردن میوه های مختلف
راهکارهای مقابله با سرمای زمستان:
- وسایل گرمازا مثل بخاری و شوفاژ و یا هیتر را آماده کنید و در بخاری لوله های گاز را بازدید کنید که نشتی گاز نداشته باشند. که البته برای این منظور باید از افراد متخصص کمک بخواهید و همچنین لوله های دودکش را بررسی کنید و مراقب باشید که محل اتصال ها باز نشده باشد که گاز کربنیک وارد محیط اطاق شود زیرا خطر گاز گرفتگی و خفگی دارد(بسیار مهم)
- همچنین اگر وسیله گرم کنندگی منزل شما شوفاژ است اما نمی تواند خانه را گرم کند ممکن است بر اثر گل و لای آب،لوله های شوفاژ گرفته شده باشد از افراد با تجربه در این کار بخواهید که برای تمیز کردن آنها شما را کمک کنند.
- حتما یک هیتر برقی کوچک و کم مصرف برای مقابله با سرما تهیه کنید که در موقع قطع گاز منزل شما را گرم کند و یا میتوانید با رعایت اصول ایمنی مانند قدیم کرسی تهیه کنید و هیتر بی خطر برقی را در زیر آن بگذارید و…
- لباس های گرم مثل پالتو، کاپشن و شال و کلاه دستکش برای خود و بخصوص کودکانتان تهیه و اماده کنید.
- از کفش های مخصوص زمستان که زیر آنها عاج دارد استفاده کنید.
- جورابهای بلند و یا یک شلوار گرمکن زیر شلوارتان بپوشید.
- برای مقابله با سرما شکم و پهلوهای خود را خوب بپوشانید. زیرا این نواحی از بدن به سرما بسیار حساس است بخصوص برای کودکان و سالمندان.
- در زمستان موی بچه ها را کوتاه نکنید که از ناحیه سر احساس سرما نکنند.
- ماشین خود را چک کنید و وسایل ایمنی و بخاری آن را بررسی و اماده کنید که در سرما مجبور نباشید چند روزی ماشین را برای تعمیر بخوابانید.
- مواد غذایی مثل برنج و گندم و بلغور و ماکارونی و حبوبات و روغن و دیگر اقلام را که می توانید چند ماهی نگهداری کنید از قبل آماده کنید که در روز های سرد و برفی که زمین لیز است کمتر مجبور شوید برای خرید از خانه بیرون بروید. همچنین آرد برای پخت کیک و شیرینی و احتمالا نان در خانه نگه دارید.
- اگر توان مالی دارید مقداری گوشت و مرغ و ماهی و سبزی آش در فریزر انبار کنید.
- سیب زمینی و پیاز و میوه های زمستانی مثل انار و سیب ومرکبات که میتوانند تقریبا در مدت بیشتری دوام بیاورند از قبل تهیه کنید.
- مقداری گردو و بادام و پسته و یا انواع آجیل برای منزل خریداری کنید تنقلات مثل میوه های خشک تابستانی از قبیل لواشک و زردآلو و آلبالویی خشک و همچنین کشمش و خرما که کودکان دوست دارند ومواد انرژی زا مثل انواع اب نبات ها و شکلاتها در زمستان بیشتر مصرف کنید.
- مکمل های غذایی و انواع ویتامین ها بخصوص ویتامین دی بخاطر کمبود آفتاب مصرف کنید.
- هر چند که امروزه همه این اقلام در زمستان در دسترس است اما چون بهتر است در روزهای زمستان کمتر از خانه خارج شوید و یا ممکن است بر اثر بارش برف و مسدود شدن جاده ها چند روزی در حمل ونقل کالاها و مواد خوراکی اختلال حاصل شود. پس همیشه باید در زمستان احتمال هر اتفاقی را بدهید و این تنها کشور ما نیست بلکه با تغییرات آب و هوایی خیلی از کشور ها در زمستان غافل گیر میشوند.
- به افراد سالمند و بیمار که در سرما نمی توانند از خانه خارج شوند سر بزنید و مواد مورد نیازشان را برایشان تهیه کنید.
- سعی کنید در زمستان کمتر سفر کنید و از سفرهای غیر ضروری چشم پوشی کنید و اگر مجبورید که حتما به سفر بروید حتما از قبل ماشین خود را اماده کنید که در جاده نمانید. به اخبار هوا شناسی توجه کنید و مطمئن باشید که بخاری ماشین سالم باشد و درست کار کند در ضمن وسایل گرم کننده مثل پتو و لباس گرم برای خود و همراهان تهیه کنید.
- آب و نوشابه و مواد خوراکی مثل بیسگوییت و ساندویچ با خود همراه ببرید که اگر جاده ها بر اثر برف گرفتگی مسدود شد تا باز شدن جاده دوام بیاورید.
- فراموش نکنید حتما باک بنزین خود را پر کنید.
- لاستیک زاپاس ماشین را امتحان کنید و در ماشین قرار دهید ابزارهای مورد نیاز ماشین را برای مواقع ضروری با خود حمل کنید
- در مدت طولانی بخاری ماشین را روشن نگه ندارید و برای ورود هوا و جلو گیری از خفگی کمی از پنجره را باز بگدارید
- اگر تخصص دارید به کسانی که در جاده مانده اند کمک کنید
- در موقع خراب شدن ماشین و یا هل دادن آن به خطراتی که در جاده شما را تهدید میکند مثل حمله حیوانات گرسنه توجه کنید و برای خارج شدن از ماشین احتیاط کنید.
- گاهی اوقات برف یا باران نمی بارد اما بر اثر سرما یک لایه یخ نازک که دیده نمی شود که اصطلاحا به آن بلک ایس میگویند. سطح جاده را می پوشاند و جاده لغزنده میشود بخصوص در شب در این صورت بسیار احتیاط کنید و سرعت خود را محدود کنید.
- برای تفریحات زمستانی زیاد از شهر دور نشوید و به مناطق کوهستانی و برف گیر که خطر ریزش بهمن است نروید. و فقط به مناطق مجاز که برای این منظور وجود دارد بروید و برای رفتن به مناطق آبگیر و رودخانه ها احتیاط کنید.
- در روز های ابری که هوا گرفته و نور کم است در خانه حتما چراغ روشن کنید که دچار افسردگی زمستان نشوید.
- برای سرگرمی بچه ها با آنها کاردستی درست کنید، نقاشی کنید سرود و شعر و آواز بخوانید و امکانات بازی های کامپیوتری را برای آنان فراهم کنید. با آنها کتاب بخوانید و برای آنها قصه بگویید و با انها کیک و شیرینی بپزید و شکلات درست کنید.
- برای مصرف کمتر انرژی در اطاق ها و انبار های غیر ضروری را ببندید.
- در ها و پنجره ها را زیاد مسدود نکنید و گاهی اوقات برای ورود هوای تازه چند دقیقه ای لای پنجره ها را باز بگذارید و موقع پختن غذا هواکش را روشن کنید
- در خانه بطور روزانه نرمش کنید.
- خوردن آش ها و سوپ ها و همچنین نوشیدن چای و قهوه و دم نوش ها در زمستان و برای مقابله با سرما بسیار سودمند است.
- زدن واکسن انفلونزا برای افراد سالمند و افراد بیمار و کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند را فراموش نکنید و برای این منظور به درمانگاه ها و یا مراکز تزریق واکسن مراجعه کنید.
- شبها که خیابان ها خلوت است بیهوده بیرون نروید و احتیاط کنید چون ممکن است حیوانات گرسنه وارد شهر شده و به شما حمله کنند.
- اجازه ندهید کودکان در کوچه و خیابان بازی کنند و یا تنها بیرون خانه بمانند چون ممکن است بر اثر سر خوردن صدمه ببینند و یا افراد پلید آنان را اغفال کنند و به آنها آسیب برسانند.
- موقع عبور از خیابان مواظب باشید چون زمین لغزنده است و ماشینها ممکن است سر بخورند و راننده نتواند ماَشین را کنترل کند و به شما برخورد کند.
- از گذاشتن هیتر برقی در داخل حمام خودداری کنید زیرا ممکن است بخار حمام باعث برق گرفتگی شود.
- از گذاشتن بخاری یا چراغ نفتی و گازی در حمام خودداری کنید زیرا خطر خفگی دارد.
- در داخل حمام زیاد نمانید بخصوص کودکان را مدت طولانی در حمام نگه ندارید زیرا در زمستان دچار سرما خوردگی و یا تب و بدن درد می شوند.
- در موقع باد و بوران و طوفان، برای مقابله با سرما، از خانه خارج نشوید زیرا خطر برخورد تکه های فلزی و برنده که از ساختمانها جدا میشوند و یا سنگها و اجر های ساختمانی هست و همچنین خطر احتمالی افتادن درختان در معابر خواهد بود.
- هر روز در ظروف مناسب مقداری آب ذخیره کنید زیرا احتمال یخ زدگی و یا ترکیدگی لوله ها و قطع شدن آب خواهد بود.
- اگر کودکان و یا خودتان سرما خوردید و یا بیمار شدید حتما خودتان را گرم نگه دارید و استراحت کنید و بچه ها را به مدرسه نفرستید
- مایعات بیشتر بنوشید غذاهای نرم مثل سوپ و یا اش بخورید.
- آز خوردن دارو های سر خود و بدون نسخه پزشک جدا خودداری کنید
- اگر تب بچه ها بیش از دو الی سه روز طول کشید حتما آنها را نزد پزشک متخصص کودکان ببرید و داروهای تجویز شده به وسیله پزشک را به موقع برای آنها استفاده کنید.
- ظرف مایعات و یا کتری آب داغ را روی بخاری نگذارید زیرا با جست و خیز کودکان بسیار خطرناک است.
در نیمه شب بخوانید: روش های درمان سرفه خشک
در پایان امیدوارم این نکات برای شما و خوانواده تان در فصل زمستان و برای مقابله با سرما مفید باشد. اگر مایلید نکته یا نکات دیگری به لیست اضافه کنید با ما به اشتراک بگذارید.