نیمه شب | مجله آنلاین علمی هنری بهداشتی سرگرمی و فرهنگ و هنر نیمه شب مجله‌ای برای همه
وبا اغلب خفیف یا بدون علامت است، اما گاهی اوقات نیز ممکن است بسیار شدید خود را نشان دهد. راه‌های انتقال و عامل ایجاد آن در روزهای اخیر مورد توجه کاربران فضای مجازی است.
وبا یکی از بیماری‌های حاد و اسهالی است که برای نخستین‌بار در سال ۱۸۱۷ میلادی مشاهده شد. این بیماری از طریق آب و مواد غذایی آلوده انتقال می‌یابد و در شرایطی می‌تواند منجربه مرگ افراد مبتلا نیز شود.
در نیمه شب بخوانیم:بهترین راهکارهای خانگی برای درمان اسهال
وبا چیست؟
وبا یکی از بیماری‌های حاد و اسهالی است که در اثر عفونت روده و آلوده شدن به نوعی باکتری ایجاد می‌شود. طبق تخمین‌هایی که سالانه ۲.۹ میلیون نفر به این بیماری مبتلا شده و ۹۵ هزار نفر نیز بر اثر این بیماری جان باخته‌اند. عفونت وبا، اغلب خفیف یا بدون علامت است، اما گاهی اوقات نیز ممکن است بسیار شدید شود. افرادی که به نوع شدید بیماری وبا دچار می‌شود، معمولاً منجر به کم‌آبی و شوک خواهند شد که در صورت درمان نشدن، سرانجام دچار مرگ می‌شوند.
تاریخچه وبا
بیماری وبا یکی از خصوصیات سرزمین‌های عقب‌افتاده به‌شمار می‌رود. بیماری وبا در فاصله زمانی ۱۵۰ ساله شامل هفت همه‌گیری است که همه‌گیری نخست در قسمت بنگال هند بین سال‌های ۱۸۱۷ تا ۱۸۲۴ رخ‌داد؛ این بیماری از هند به جنوب‌شرقی آسیا و سپس به چین، ژاپن، خاورمیانه و جنوب روسیه گسترش یافت، اما همه‌گیری دوم که بین سال‌های ۱۸۲۷ تا ۱۸۳۵ رخ‌داد عمدتاً آمریکا و اروپا را تحت تأثیر قرار داد. طی همه‌گیری سوم وبا به شمال آفریقا و جنوب آمریکا نیز رسید و در برزیل بسیار مشکل‌ساز شد. در همه‌گیری چهارم منطقه زیر صحرای بزرگ آفریقا نیز گرفتار شد.
طی همه‌گیری پنجم و ششم به دلیل اینکه باکتری وبا کشف شد و پیشگیری از آن نیز مشخص شده بود، میزان مرگ‌ومیر کاهش یافت، اما طی آخرین همه‌گیری که در سال ۱۹۶۱ در اندونزی گزارش شد، این بیماری با ظهور گونه جدیدی خود را نشان داد و تا به امروز نیز در حال شیوع است.
وبا در ایران
نخستین وبای بزرگ در ایران دوره قاجار و سال ۱۲۳۶ قمری اتفاق افتاد؛ بیماری که به نظر می‌آید از جنوب ایران شیوع پیدا کرد. به گونه‌ای که در مناطق ساحلی خلیج فارس روزی یک هزار و ۵۰۰ تن را به کام مرگ می‌کشاند و به دلیل اینکه اجساد این مردگان را در دریا می‌ریختند، بیماری شدت پیدا کرد و در بحرین چهار هزار تن یعنی دوسوم جمعیت آنجا را از میان برد.
وبا از راه بوشهر به دالکی و از آنجا به شیراز رسید و از شیراز نیز به مرکز ایران، تهران و اصفهان انتقال یافت و در سراسر مملکت «از ۱۰۰ هزار تن افزون بکشت و بسیار وقت بود که مردم ایران این مرض را مشاهده نکرده بودند». وبا در ایران کشتار بسیاری به راه انداخت و به روسیه و از آنجا به کشورهای اروپایی منتقل شد.
بیماری وبا در چه مناطقی مشاهده می‌شود؟
باکتری وبا معمولاً در آب یا مواد غذایی که توسط فرد مبتلا، آلوده شده است، یافت می‌شود و به احتمال زیاد در نقاطی که تصفیه آب به درستی صورت نمی‌گیرد و شرایط فاضلاب و بهداشت نامناسب است، دیده می‌شود؛ این باکتری ممکن است در مناطق ساحلی یا رودخانه‌های شور نیز مشاهده شود.
در نیمه شب بخوانیم:تقویت سیستم ایمنی بدن | چگونه مراقب سلامتی خود و خانواده مان باشیم؟
راه‌های انتقال
وبا می‌تواند با نوشیدن آب یا خوردن غذای آلوده به باکتری در افراد مختلف انتقال پیدا کند. منبع آلودگی اپیدمی وبا معمولاً مدفوع افراد آلوده است که می‌تواند آب یا مواد غذایی را آلوده کند؛ این بیماری می‌تواند به سرعت در مناطقی که تصفیه نامناسب فاضلاب و آب آشامیدنی ندارد، گسترش یابد.
علائم
عفونت وبا اغلب خفیف یا بدون علائم است، اما گاهی اوقات می‌تواند شدید باشد و منجر به استفراغ، اسهال و گرفتگی ساق پا شود؛ البته از هر ۱۰ نفر تنها یک نفر به بیماری شدید وبا مبتلا می‌شوند. علائم اولیه بیماری وبا عبارت است از:
- اسهال آبکی زیاد
- استفراغ
- ضربان قلب تند
- از بین رفتن خاصیت ارتجاعی پوست
- غشاهای مخاطی خشک
- فشار خون پایین
- تشنگی
- گرفتگی عضلات
- بی‌قراری یا تحریک‌پذیری
درمان وبا
یکی از ساده‌ترین روش‌های درمان بیماری وبا جایگزینی مایعات و نمک‌هایی است که از طریق اسهال از دست می‌رود. بیماران می‌توانند با نوشیدن مخلوط قند و نمک که با یک لیتر آب مخلوط شده، درمان شود؛ این محلول در سراسر جهان برای درمان اسهال استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها دوره درمان را کاهش خواهد داد و از شدت بیماری نیز می‌کاهد، اما اهمیت آن‌ها به اندازه جایگزینی آب نیست.
نحوه تشخیص بیماری
بیماری وبا را با استفاده از نمونه مدفوع می‌توان تشخیص داد.
چه کسانی در معرض ابتلاء به وبا هستند؟
افرادی که در مکان‌هایی با آب آشامیدنی آلوده، بهداشت و فاضلاب نامناسب زندگی می‌کنند بیشتر در معرض خطر وبا خواهند بود.
در نیمه شب بخوانیم:نحوه شست‌وشوی کاهو
پیشگیری از وبا
در صورت رعایت نکات بهداشتی می‌توان خطر ابتلاء به این بیماری را در مناطق آلوده کاهش داد. نکات بهداشتی که برای تمام افراد توصیه می‌شود، عبارت است از:
- استفاده از بطری‌های آب معدنی یا نوشیدن آب جوشیده
- استفاده از بطری‌های پلمب شده
- برای ضدعفونی کردن آب می‌توان به مدت یک دقیقه آن را بجوشانیم یا از یک فیلتر رد کنیم، سپس دو قطره مایع سفیدکننده یا نصف یک قرص ید را در یک لیتر آب حل کنیم تا ضدعفونی شود.
- دستان خود را مدام با صابون و آب پاکیزه بشویید.
- اگر آب و صابون در دسترس نیست از پاک‌کننده بر پایه الکل استفاده کنید.
- قبل از خوردن یا تهیه غذا بعد از سرویس بهداشتی، حتماً دستان خود را تمیز کنید.
- برای شستن ظروف، مسواک زدن، شستن و تهیه مواد غذایی یا تهیه یخ از آب بطری یا آب ضدعفونی شده استفاده کنید.
- از غذاهای بسته‌بندی شده، تازه پخت شده و داغ استفاده کنید.
- گوشت و غذاهای دریایی خام یا خوب پخته‌نشده را مصرف نکنید.
- از خوردن میوه و سبزیجات خام خودداری کنید یا پیش از مصرف پوست آن‌ها را جدا کنید.
حرف آخر
وبا یک بیماری جدی باکتریایی است که باعث اسهال شدید و کم آبی بدن شده و به معمولاً از طریق آب آلوده پخش می‌شود. در موارد شدید، درمان فوری ضروری است زیرا ممکن است مرگ در طی چند ساعت اتفاق بیفتد، حتی اگر قبل بیماری از سلامت کامل برخوردار بوده‌اید.
