نیمه شب | مجله آنلاین علمی هنری بهداشتی سرگرمی و فرهنگ و هنر نیمه شب مجله‌ای برای همه
گه گاه برای برخی افراد پیش آمده که در برنج خام منزل خود کرم و حشراتی رویت گشته و دنبال راهکاری برای رفع این مشکل گشته اند که امروز ما در این مقاله از وبسایت نیمه شب، برای رهایی از این مشکل به ارائه بهترین روش برای نگهداری از برنج خام + نکات طلایی مرتبط با آن پرداخته ایم که در ادامه مطلب، به مرور آن خواهیم پرداخت.
مقدمه
برنج یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی در سفره ما ایرانی‌ها و بسیاری از کشورهای آسیایی محسوب می‌شود. اگر تجربه نگهداری برنج خام در خانه را داشته باشید، احتمالاً می‌دانید که تنها کمی بی‌توجهی در این کار می‌تواند موجب خراب شدن برنج و زیاد شدن موجوداتی ریز به نام شپشک در آن شود که شروع به خوردن برنج می‌کنند. برنج خام رطوبت کمی دارد و از همین رو اگر به شیوه درستی از آن نگهداری کنید تا مدت‌ها سالم باقی می‌ماند.
باید بدانید که ماندگاری برنج قهوه‌ای خام کمتر از برنج سفید است. از آنجایی که برنج قهوه‌ای نسبت به برنج سفید کمتر فرآوری شده است، اسیدهای چرب باقی مانده در لایه سبوس برنج می‌تواند اکسید شده و موجب فاسد شدن برنج شود. معمولاً برنج قهوه‌ای در انبار نگهداری برنج برای ۳ تا ۶ ماه، در یخچال ۶ تا ۱۲ ماه و در فریزر تا ۱۸ ماه قابل نگهداری است.
رطوبت بزرگ‌ترین دشمن برنج خام است که موجب رشد حشراتی ریز به نام شپشک در برنج می‌شود. این حشرات که از برنج تغذیه می‌کنند، خیلی زود تولید مثل می‌کنند و زیاد می‌شوند. از همین رو با دیدن این شپشک‌ها باید هر چه سریع‌تر چاره‌ای برای از بین بردن شپشک برنج پیدا کنید. بهترین دما برای نگهداری برنج ۴/۵ درجه سانتی‌گراد یا کمتر است.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه برنج رژیمی گل کلم
بهترین روش برای نگهداری از برنج خام
برنج خشک یا اصطلاحاً برنج خام باید در شرایطی خاص حفظ شود زیرا با حفظ این شرایط، حداقل تا یکسال برنج هیچ مشکلی پیدا نخواهد کرد و با رعایت آنها، بهترین روش برای نگهداری از برنج خام را برگزیده ایم که اهم آنها عبارتند از:
۱. دقت در هنگام خرید برنج
در هنگام خرید برنج مشتی از برنج را بردارید و از نزدیک بررسی کنید که آفاتی مانند شپشک و یا کرم داخل برنج نباشد.
۲. نگهداری برنج در مکان خشک و خنک
مطمئن شوید که مکان برنج خشک و خنک است. رطوبت و گرما باعث خرابی برنج می‌شوند. اکثر مردم برنج خود را در انباری نگهداری می‌کنند که معمولاً مکانی گرم است، بنابراین دقت داشته باشید که اگر می‌خواهید برنج خود را در انبار نگهداری کنید، انبار تهویه‌ای مناسب داشته باشد.
۳. ایجاد فاصله بین کیسه برنج با زمین و دیوار
بین کیسه‌های برنج با زمین و دیوار فاصله ایجاد کنید. این کار مانع نفوذ رطوبت دیوار و زمین به کیسه‌های برنج می‌شود. برای در امان بودن کیسه‌های برنج از سوسک، موش و سایر حشرات نیز آن را در قفسه و یا درجایی بلندتر از زمین قرار دهید.
۴. نگهداری برنج در ظرف مناسب
در حالت کلی برنج را می‌توان در کیسه پارچه‌ای، ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی مات و ظروف فلزی دوجداره(لایه‌ی خارجی فلزی، لایه‌ی داخلی پلاستیکی) نگهداری کرد که از میان آنها نگهداری برنج در گونی‌های نخی بهتر از بقیه است.
بهتر است برای حجم زیاد برنج از کیسه‌های نخی استفاده کنیم؛ زیرا این کیسه‌ها برخلاف کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی، سبب می شوند که رطوبت برنج خارج شود و طول عمر آن افزایش یابد ولی برای حجم کم برنج می توان از ظروف شیشه‌ای، پلاستیکی یا فلزی استفاده کرد.
نکته۱: اگر بخواهیم برای نگهداری برنج از ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی استفاده کنیم، این ظروف حتما باید خشک باشند؛ در غیراین صورت در مدت کوتاهی سبب خراب شدن برنج می شوند.
نکته۲: ظروف شیشه‌ای مات نسبت ظروف پلاستیکی برای نگهداری برنج مناسب تر هستند؛ زیرا در صورت نگهداری برنج در ظروف پلاستیکی ممکن است طعم و بوی برنج تحت تاثیر پلاستیک تغییر کرده و برنج کیفیت خود را از دست بدهد ولی در ظروف شیشه‌ای طعم و عطر برنج تغییر نمی کند.
۵. جلوگیری از کرم زدن برنج
احتمالا تا‌به‌حال برنج کرم زده را از نزدیک دیده‌اید. برای جلوگیری از آفت زدن یا شپشک زدن برنج، بهتر است که از همان ابتدا یک یا دو مورد از مواد زیر را در ظرف یا کیسه برنج قرار دهید.
• حبه سیر
• فلفل تند و خشک
• میخک
• آهن مانند میخ یا میلگرد
• برگ گردو
• پوست گردو
• برگ درخت چریش
• نمک
• زنجبیل
• زردچوبه
۶. نگهداری برنج در مکانی به دور از نور خورشید
برنج را در معرض نور خورشید قرار ندهید چراکه باعث آفت‌زدگی برنج می‌شود. نور مستقیم خورشید نیز موجب خرد شدن دانه‌های برنج می‌شود.
۷. خرید برنجی که به خوبی خشک شده باشه
اصلی‌ترین علت آفت زدن برنج‌های ایرانی این است که در فرآیند سفید کردن برنج به اندازه کافی برنج را در خشک‌کن قرار نمی‌دهند تا رطوبت آن گرفته شود. برنج باید در حدود ۶۰ ساعت در خشک‌کن باشد ولی در فصل برداشت بعضی از کارخانه‌ها به خاطر حجم زیاد کار برنج را به میزان ۳۰ تا ۴۰ ساعت در خشک کن می‌گذارند و همین باعث می‌شود تا برنج زودتر آفت بزند. ما در درکام اطمینان حاصل می‌کنیم که برنج‌هایی که عرضه می‌کنیم به میزان کافی خشک شده باشند تا زود دچار شپشک نشوند.
۸. استفاده از جذب‌کننده اکسیژن در کیسه برنج
یکی از اصلی‌ترین علت‌های فاسد شدن موادغذایی به خاطر اکسیژن هوا است که باعث ایجاد محیطی مناسب برای رشد آفات می‌شود. برای مقابله با این مورد می‌توان از جاذب اکسیژن استفاده کرد و با قرار دادن جاذب اکسیژن در کیسه برنج و یا بسته‌بندی موادغذایی دیگر از آفت زدن آنها جلوگیری کرد.
مقایسه انواع ظروف نگهداری برنج و کیسه پارچه ای
۱. کیسه پارچه‌ای
بهترین ظرف برای نگهداری برنج، کیسه یا گونی است. البته جنس کیسه باید حتما نخی باشد و نه پلاستیکی تا برنج کیفیت خود را از دست ندهد. (زیرا کیسه‌های پلاستیکی رطوبت و گرما را در خود نگه می دارند) کیسه نخی قسمتی از رطوبت موجود در برنج را می‌گیرد و طول عمر برنج را افزایش می‌دهد، با این‌حال برای بیشتر خانم‌های خانه‌دار نگهداری برنج داخل گونی پارچه‌ای و قرار دادن آن روی کابینت آشپزخانه چندان خوشایند نیست، ضمن اینکه این کیسه‌ها خیلی راحت خیس شده یا می‌ریزند، بنابراین شما می‌توانید از ظرف‌های زیر برای نگهداری برنج به اندازه مصرف یک تا دو هفته خود استفاده کنید و مابقی را در همین گونی‌های پارچه‌ای نگهداری کنید.
۲. ظروف پلاستیکی مات
استفاده از ظروف پلاستیکی مات برای نگهداری مقدار کم برنج در آشپزخانه مناسب است. دقت کنید حتما از ظرف‌های پلاستیکی دست اول استفاده کنید، زیرا ظرف‌های دست دوم بوی مواد شیمیایی می‌دهد و برنج نیز به سرعت بو را جذب می‌کند و ریختن آنها در ظرف‌های بی‌کیفیت پلاستیکی باعث کاهش کیفیت عطر و طعم برنج شما خواهد شد. توجه داشته باشید ظرف حتما خشک باشد، زیرا ظروف پلاستیکی باعث ماندگاری رطوبت برنج می‌شوند و نگهداری آنها در مدت طولانی در این ظروف، باعث فاسد شدن برنج می‌شود.
۳. ظروف شیشه‌ای
یکی از بهترین ظرف‌ها برای نگهداری برنج، ظرف شیشه‌ای مات است. البته با توجه به اینکه برنج در برابر نور خورشید به سرعت خراب می‌شود، حتما بعد از ریختن برنج در ظرف شیشه‌ای آن را داخل کابینت و دور از از دسترس نور مستقیم خورشید بگذارید.
۴. ظروف فلزی
استفاده از ظرف‌های فلزی که درب آنها کاملا بسته می‌شود نیز انتخاب مناسبی برای نگهداری مقدار کم برنج در آشپزخانه است. البته دقت داشته باشید که اگر این ظرف دو لایه است، فقط بدنه آن فلزی بوده و داخل آن پلاستیک یا شیشه باشد.
تفاوت برنج ایرانی و خارجی از نظر نگهداری چگونه است؟
این دو نوع برنج، از نظر نگهداری دارای تفاوت فاحشی با یکدیگر می باشند. در واقع برنج خارجی را بر خلاف برنج ایرانی می توان در مدت زمان طولانی تری نگهداری کرد زیرا برنج های خارجی از جمله برنج هندی و … دارای مواد نگهدارنده می باشند و همین عامل، از شپشک زدن یا آسیب سایر حشرات به برنج جلوگیری می کند.
برنج خارجی ظاهری زیباتر و شکیل تر بعد از پخت پیدا می کند و دانه های آن بر خلاف دانه های برنج ایرانی بلندتر می شود به همین دلیل طرفداران بیشتری دارد و علاوه بر آن؛ قیمت کمتر آن نسبت به برنج ایرانی، یکی دیگر از ویژگی هایی است که این برنج را از سایر برنج های دیگر متمایز می کند.
طول عمر برنج خام
معمولا تاریخ انقضای برنج ها، بر روی کیسه های آنها درج گردیده است اما بطور کلی، برنج های خام بعد از شالیکوبی تا دو سال تاریخ انقضا دارند که در صورت نگهداری صحیح می توان این تاریخ را افزایش داد و برای مدت مدید از آن استفاده کرد.
توصیه می‌شود حداکثر به میزان یک ماه از برنج خود را در این ظرف‌ها بریزید و بقیه را داخل همان گونی پارچه‌ای در مکانی مانند انباری یا زیر پله‌ها در محیطی خشک و خنک دور از تابش نور خورشید نگهداری کنید تا از بروز کرم و شپشک در برنج پیشگیری شده و عطر و طعم برنجتان همانند موقع خرید باقی بماند.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه کبه برنج عربی + فوت و فن های آن
سوالات متداول
نگهداری برنج در یخچال و فریزر درست است؟
شاید قرار دادن برنج در یخچال آنهم در کوتاه مدت و با مقدار خیلی کم امکان پذیر باشد، و مشکلی هم برای برنج ایجاد نشود.
اما نگهداری مقدار زیادی برنج (مثلاً ۵۰ کیلوگرم به بالا) در یخچال امکان‌پذیر نیست، که هدف ما نیز در این مطلب حداقل این میزان برنج است. که طبیعتاً قرار دادن این مقدار برنج داخل یخچال و فریزر امکان‌پذیر نمی‌باشد. مگر اینکه یک یخچال را فقط برای اینکار اختصاص دهید!
استفاده از قرص سیر برای نگهداری برنج صحیح است؟
هر چند برخی استفاده از قرص سیر، حبه سیر، نعنا، نمک و…. برای جلوگیری از شپشک زدن برنج پیشنهاد می دهند،
اما ترجیح ما بر این است که برای نگهداری برنج از هیچ ماده افزودنی، که باعث تحرک پذیری بیشتر آن می شود استفاده نکنید، استفاده از این موارد برای از بین بردن شپشک برنج کاربرد دارد، اما برای نگه داشتن برنج خیر.
استقاده از قرص برنج صحیح است؟
خیر، استفاده از مواد افزودنی برای برنج اشتباه است، علی الخصوص قرص برنج که ماده‌ای بسیار سمی و خطرناک است.
توصیه‌ی ما این است که تحت هیچ شرایطی قرص برنج را نگهداری و استفاده نکیند، متاسفانه سالانه افراد زیادی به دلیل عدم آگاهی از مضرات قرص برنج و روش صحیح استفاده از آن جان خود را از دستت می‌دهند.
نگهداری برنج تازه یا برنج کهنه؟
هر چند روش نگهداری برنج تازه و برنج کهنه تفاوت اساسی با یکدیگر ندارد، اما پُر واضح است که نگه داشتن برنج تازه آسانتر می باشد.
زیرا برنج تا یک سال کمتر در معرض آسیب یا اصطلاحاً شپشک زدن قرار می‌گیرد، لذا برای نگهداری برنج در طولانی مدت اولیت بر این است که از برنج تازه استفاده کنیم.
بیشتر بخوانید: برنج قهوه ای| آیا خوردن برنج قهوه ای در لاغری موثر است؟
نکات طلایی برای نگهداری برنج
نگهداری از برنج‌ها همواره باید به درستی انجام شود تا بتوانیم در زمان پخت از آنها به صورت سالم استفاده کنیم. پس از آن به نکاتی که برای نگهداری درست برنج‌ها وجود دارد این است که باید برنج‌ها را در درون کیسه قرار دهیم که نخی باشد زیرا نخ ماده‌ای است که می‌تواند رطوبت را به خود بگیرد و باعث جلوگیری از نفوذ رطوبت به برنج‌ها می‌شود.
همچنین افراد دیگری برای استفاده از برنج‌های خود آنها را در درون ظروف پلاستیکی قرار می‌دهند برای استفاده از ظروف پلاستیکی باید این را در نظر داشته باشیم که ظرف به صورت کاملاً خشک باشد برنج‌ها را قبل از اینکه در درون این ظرف‌ها قرار دهیم پاکسازی کنیم.
یکی دیگر از نکاتی که برای نگهداری برنج وجود دارد این است که برای مصرف‌های خانگی باید برنج‌ها را با حجم کم خرید کنیم. استفاده از برنج‌ها به صورت حجم زیاد و کیسه‌های بسیار زیاد باعث از بین رفتن عطر و بوی آنها می‌شود و هم امکان خراب شدن آن را افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
برنج کهنه یا اصطلاحاً برنجی که حداقل چند ماه پس از برداشت و شالیکوبی استراحت کرده باشد، پخت بهتری نسبت به برنج تازه خواهد داشت که یکی از علت‌های اصلی خرید و نگهداری برنج ایرانی در خانواده‌های ایرانی نیز همین موضوع می‌‌باشد. اما از آنجایی که برنج ماده‌ای حساس در برابر عوامل محیطی است، لذا شرایط خاصی که در مطلب بالا ذکر شد باید کاملاً رعایت شود تا برنج آسیب نبیند.
