نیمه شب مجله علمی هنری بهداشتی سرگرمی و فرهنگ و هنر نیمه شب یک مجله برای تمام سلیقه ها
قبل از هر چیز باید بدانید که عزت نفس چیست؟ راه های افزایش عزت نفس سالم چیست؟ عزت نفس سالم به معنای داشتن تعادل و دیدگاه دقیق و درست در مورد خودتان است. منظور از دیدگاه دقیق و درست این است که شما به توانایی‌ها و مهارت‌هایتان افتخار میکنید، اما از نقاط ضعف خود نیز آگاه هستید.
زمانی که عزت نفس سالم داشته باشید، احساس خوبی در مورد خود خواهید داشت و خود را لایق احترام از سوی دیگران خواهید دید. داشتن عزت نفس سالم در زندگی، کلید اصلی موفقیت و تعادل است. البته یادتان باشد که داشتن حس برتری نسبت به دیگران به هیچ وجه نمی‌تواند نشانه‌ای از عزت نفس سالم باشد، بلکه حتی این نوع احساسات عزت نفس پایین و احساس ناامنی فرد را منعکس می‌کند.
انواع عزت نفس
عزت نفس سالم
کسانی که به باور درستی از خود رسیده اند و دچار کمبود و توهم نیستند دارای عزت نفس سالمی می باشند.
عزت نفس کاذب
فردی که در ظاهر به نظر میرسد عزت نفس بالایی دارد اما در حقیقت در ذهن خود، تفاوت وجودی و توانایی های خودش را نشناخته و به آن احترام نمیگذارد را کسی میگویند که عزت نفس کاذب دارد. عزت نفس کاذب تنها یک توهم است و همیشه نمیتوان آن را حفظ کرد.
عزت نفس پایین
افرادی هستند که خودشان توانایی هایی که دارند را باور ندارند. ممکن است این افراد از نظر عموم جامعه با استعداد و توانمند باشند اما خودشان را باور ندارند.
عزت نفس سالم چیست؟
عزت نفس سالم به معنای اعتماد به توانایی‌های خود هنگام روبه رو شدن با چالش ها و مشکلات است. عزت نفس سالم همچنین داشتن احساس ارزشمندی در همه زمان‌ها، باور به زیبایی‌ها و خود را مستحق موفقیت و شادی دانستن را شامل می‌شود.
عزت نفس کاذب چیست؟
عزت نفس کاذب در صورتی ایجاد می‌شود که احساس خوب و ارزشمندی یک فرد نسبت به خودش از کنترل خارج شود. تمرکز بیش از حد یک فرد به خود سبب ایجاد مشکلی می‌شود که عزت نفس کاذب یا همان اختلال خودشیفتگی نامیده می شود.
عزت نفس پایین یا منفی زمانی است که شما برای باورها، افکار و نظرات خود ارزشی قائل نیستید. شما تنها بر نقاط ضعف و اشتباهاتتان تمرکز میکنید و مهارت‌ها و توانایی‌های خود را نادیده می‌گیرید. حتی شما در پذیرش بازخورد مثبت با مشکل روبرو می‌شوید و از شکست هراسان هستید. حتما می‌دانید که فردی که عزت نفس پایینی دارد، برای رسیدن به اهداف خود با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهد شد.
ویژگی افراد دارای عزت نفس پایین
افرادی که این ویژگی ها را ندارند و به نوعی عزت نفس آسیب خورده ای دارند، عموما این علایم را دارند:
- اغلب خود را ناتوان ارزیابی میکنند.
- از ابراز احساسات خود محروم هستند.
- به سرعت حالت تدافعی می گیرند و دیگران را مسئول و مسبب نقطه ضعف های خود معرفی می کنند.
- زندگی را محل درد و سختی میپندارند و عموما از زندگی خود راضی نیستند.
- دیگران مرا دوست ندارند چون من ارزشی برای آنان ندارم.
- به سادگی تحت تاثیر دیگران قرار می گیرند.
بیشتر بخوانید: 10 راه برای افزایش اعتماد به نفس
ویژگی افراد دارای عزت نفس سالم
کسانی که از عزت نفس فراوان برخوردارند:
*استقلال بیشتری دارند
*مسئولیت پذیر هستند
*احساسات خود را ابراز و به موفقیت های خود افتخار می کنند
*ناراحتی ها را بهتر تحمل می نمایند
ویژگی افراد دارای عزت نفس کاذب
خود بزرگ بینی
عدم همدلی با دیگران
نیاز بیش از حد به توجه و تحسین دیگران
بزرگ انگاری موفقیت‌های کسب شده
برتر بودن ویژگی‌های ظاهری خود از جمله ویژگی‌های افرادی است که دارای عزت نفس کاذب هستند یا از اختلال خودشیفتگی رنج می‌برند.
روش های درمان عزت نفس پایین و کاذب
درست است که یکی از تمرین ها اثرگذار برای داشتن عزت نفس بالا این است که شما برای مدتی ادای آن را در بیاورید ولی به این معنی نیست که این کار باید ادامه داشته باشد.
اگر فکر میکنید عزت نفس کاذب یا پایین دارید و آنقدر این نوع تفکر را ادامه داده اید که تغییر آن برایتان سخت است؛ روش های زیر را بخوانید. این سه قدم به شما کمک میکنند از این دروغ و توهم به سمت یک عزت نفس بالا و واقعی بروید.
قدم اول : عزت نفس کاذب یا پایین خود را بپذیرید
هدف شما این است که از دست عزت نفس کاذب و پایینی که تمام زندگیتان را گرفته و نمیگذارد واقعا خوشبخت باشید رها شوید. شما نمیخواهید دیگر جلوی دیگران خودتان را شاد و موفق نشان دهید اما وقت تنهایی غمگین و جدا افتاده و بدون کمک باشید.
برای رسیدن به هدف رهایی از عزت نفس کاذب و پایین باید اول از همه بپذیرید که دچار این مشکل هستید. نشانه های عزت نفس کاذب و پایین را بخوانید و ببینید آیا واقعا شما هم همینطور هستید؟ اگر نمیتوانید با افراد جدید دوست شوید و همیشه خودتان را سرزنش میکنید؛ پشت دروغ عزت نفس کاذب و پایین پنهان نشوید. اولین قدم این است که قبول کنید چنین مشکلی دارید.
قدم دوم: خود دوستی را تمرین کنید
عزت نفس کاذب و پایین یعنی شما خودتان را دوست ندارید. یعنی فکر میکنید لایق اتفاقات خوب نیستید اما پشت یک توهم پنهان شده اید و ادای خود دوستی را در می‌آورید. پس بیایید این دروغ را تمام کنیم.
برای افزایش عزت نفس ، خود دوستی را تمرین کنید. بپذیرید هیچ انسانی بدون اشتباه نیست و اشتباهات شما نشان دهنده این نیست که انسان افتضاحی هستید. علایق خود را بشناسید و به آن ها بها دهید. سعی نکنید شبیه دیگران شوید. شما بدون توجه به هیچ چیز دیگری با ارزشید.
سعی کنید در روز برای خودتان یک زمان مشخص داشته باشید تا فقط و فقط به خودتان برسید. خوبی ها و استعدادهایتان را در یک کاغذ بنویسید و به آن ایمان داشته باشید. به مرور و با تمرین های کوچک میتوانید عاشق خودتان باشید.
قدم سوم: با کمبودهایتان احساس راحتی کنید
عزت نفس بالا به معنی نداشتن هیچ عیبی نیست. به این معنی نیست که شما هیچ کمبودی در زندگی ندارید بلکه به این معنی است که شما به خاطر وجود کمبودها خود را سرزنش نمیکنید.
افراد با عزت نفس بالا فکر نمیکنند یک انسان کامل هستند و برعکس این یک نشانه عزت نفس کاذب است. پس به جای اینکه ادای انسان های کامل و بی نقص را در بیاورید؛ بپذیرید در زندگیتان کمبودهایی وجود دارد. در برابر این نقص ها یا سازش کنید یا مبارزه. عزت نفس کاذب را نقابی برای پنهان کردن این کمبودها نکنید.
بیشتر بخوانید: افزایش اعتماد به نفس در کودکان
چرا افزایش عزت نفس در بزرگسالان اهمیت زیادی دارد؟
افزایش عزت نفس سبب سلامت فکری و روانی می شود. زیرا برای افزایش عزت نفس باید افکار و رفتارهایی را تمرین کنید. بنابراین این تمرین‌ها می‌توانند به مرور زمان به یکی از رفتارهای شما تبدیل شوند و یه شما کمک کنند تا به تقویت عزت نفس خود کمک کنید. به این ترتیب میتوانید با بهبود رفتارها و عملکرد خود به افزایش اعتماد به نفس خود نیز کمک کنید.
عزت نفس از کجا می‌آید؟
در حقیقت عزت نفس، در طول زندگی و در حالی که ما تصویری از خودمان شکل می‌دهیم و در نتیجه تجربیاتی که با افراد و کارهای مختلف کسب می‌کنیم، تکامل می‌یابد. تجربه‌های دوران کودکی، نقش ویژه و مهمی در شکل دادن به عزت نفس ایفا میکنند. وقتی در حال رشد بودیم، موفقیت‌ها، شکست‌ها و اینکه چگونه خانواده، معلمان، مربیان، مقامات مذهبی و همسالان‌مان با ما رفتار می‌کردند، همگی در ایجاد عزت نفس در ما، نقش داشته‌اند.
راه های افزایش عزت نفس سالم
مواردی را که در آنها مهارت دارید، پیدا کنید
همه‌ی ما بالاخره در موضوعی دانش یا مهارت داریم. حالا این موضوع می‌تواند آشپزی باشد یا خوانندگی یا حل جدول و معما یا حتی توانایی دوست شدن با دیگران. همه‌ی ما دوست داریم کارهایی را که در آنها مهارت داریم، انجام دهیم تا حال و حوصله‌مان سر جا بیاید ، بنابرین اولین راه افزایش عزت نفس سالم ، پیدا کردن مهارت اصلی خود است.
اگر افرادی را می‌شناسید که بودن با آنها حال‌تان را می‌گیرد و باعث می‌شود حس بدی پیدا کنید، سعی کنید زمان کمتری را در کنارشان بگذرانید یا حتی به‌شان بگویید که درباره‌ی حرف‌ها یا رفتارهای‌شان چه احساسی دارید. به دنبال روابطی باشید که در آنها طرف مقابل‌تان، فرد مثبت‌اندیشی است و شما را تحسین و تشویق می‌کند.
دکتر ویلیامز می‌گوید: «با خودتان مهربان باشید. این یعنی در زمان‌هایی که احساس میکنید رفتاری خودمنتقدانه در پیش گرفته‌اید، با خودتان مهربان و ملایم باشید. به این فکر کنید که در چنین موقعیتی با دوستان‌تان چگونه رفتار می‌کردید. چون ما اغلب به دیگران توصیه‌های بسیار بهتری می‌کنیم تا به خودمان.»
قاطع بودن به این معنا است که به نظرات و نیازهای دیگران احترام بگذارید و از آنها نیز همین توقع را داشته باشید.
یکی از راه‌های این کار این است که به رفتار افرادی که قاطعانه عمل میکنند، نگاه کنید و کارهای آنها را تکرار کنید. دکتر ویلیامز می‌گوید: «این کار به این معنا نیست که به چیزی که نیستید، تظاهر کنید. بلکه به این معناست که اشارات و نکاتی را از افرادی که تحسین‌شان میکنید، بیاموزید و اجازه دهید که خود واقعی‌تان پدیدار شود. فایده‌ای ندارد که یک‌باره بگویید «من می‌خواهم «کریس هوی» (Chris Hoy)، قهرمان جهانی دوچرخه‌سواری، باشم، اما شاید بتوانید دوچرخه‌تان را از انباری بیرون بیاورید و بعد از مدت‌ها دوباره کمی دوچرخه‌سواری کنید.»
نه گفتن را بیاموزید
افرادی با عزت نفس پایین اغلب احساس میکنند که مجبورند همیشه به دیگران بگویند «بله»، حتی وقت‌هایی که واقعا تمایلی به این کار ندارند. خطرات این کار آن است که می‌تواند شما را به فردی تحت فشار، بی‌میل، خشمگین و افسرده تبدیل کند.
«در بیشتر مواقع، نه گفتن مشکلی در روابط‌تان ایجاد نمی‌کند. در پیش گرفتن رویه‌ی «تکرار مکررات» شاید کمک‌کننده باشد. نه گفتن را به روش‌های گوناگون تکرار کنید تا جایی که دیگران پیام‌تان را دریافت کنند.»
و اما آخرین راه افزایش عزت نفس سالم ؛ به چالش کشیدن خود است. همه‌ی ما گهگاهی در انجام بعضی کارها عصبی می‌شویم یا می‌ترسیم. افراد دارای عزت نفس بالا اجازه نمی‌دهند که احساسات‌شان آنها را از انجام کارهای تازه یا چالش‌برانگیز منصرف کند. برای خودتان هدفی تعریف کنید، مانند رفتن به یک کلاس ورزشی یا شرکت در یک مناسبت اجتماعی. دستیابی به اهداف‌تان موجب تقویت عزت نفس‌تان می‌شود.
سخن پایانی
در مجموع اعتماد به نفس یکی از مهمترین فاکتورهای سلامت روان است. بسیاری از اختلالات روانی به دلیل کمبود اعتماد به نفس به وجود آمده یا تشدید می شوند. از این رو پرداختن به آن، یکی از مهمترین عواملی است که به عنوان سپری دفاعی در مقابل عارضه های روانی محافظت خواهد کرد. تلاش در جهت ارتقا این مهم ، برای تمام ابعاد زندگی فرد اثرات مثبت خواهد داشت.
