جوانه ها ارزش غذایی و کاربردهای فراوانی در آشپزی دارند و میتوانیم آنها را به بخش ثابتی از رژیم غذایی خود تبدیل کنیم، چون ارزش غذایی غلات و حبوبات پس از جوانه زدن افزایش مییابد. تهیهٔ جوانه غلاتی مانند گندم و برنج بسیار ساده است و به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و انجام آن هم برای بزرگسالان و هم کودکان، لذتبخش و سرگرمکننده است. بهعلاوه استفاده از جوانه غلات و حبوبات، مزه و بافت جدیدی را به سالادها، سوپها و سایر غذاهای ما اضافه میکند. در این مطلب قصد داریم طرز تهیه جوانه گندم و جوانه ماش را آموزش بدهیم. البته مراحل تهیهٔ جوانه سایر غلات و حبوبات نیز به همین صورت است. با ما همراه باشید.
از چه غلات و حبوباتی میتوان برای تهیهٔ جوانه استفاده کرد؟
شما میتوانید از انواع حبوبات و غلات کامل برای تهیهٔ جوانه استفاده کنید. نکتهٔ بسیار مهم، کامل بودن غلاتی است که استفاده میکنید، یعنی پوست و سبوس آنها نباید جدا شده باشد. در اینجا طرز تهیه جوانه گندم و جوانه ماش را آموزش میدهیم، ولی میتوانید از غلات و حبوبات مختلفی مانند جو، گندم سیاه (چاودار)، ذرت، نخود، ارزن، کینوآ، برنج، ذرتخوشهای (سورگوم) و هریک از حبوبات و غلات کامل دیگر نیز استفاده کنید. البته توجه داشته باشید که جوانهٔ جو پیش از مصرف باید کاملا پخته شود.
پیشنهاد سردبیر : طرز تهیه چند غذای خوشمزه و مقوی با کینوآ
درست كردن جوانه گندم و جوانه ماش
این روش درست کردن جوانه برای هر دانه ای مناسب می باشد، برای طرز تهیه جوانه گندم و جوانه ماش، دانه ها را از شب تا صبح در آب خیس کنید و آن را در جای نیمه گرم قرار بدهید (بعضی دانه ها نیاز به خیس کردن ندارند).
بعد از خیس کردن و آبکش کردن، آن را به آرامی زیر شیر آب نگهدارید و بعد در همان آبکش قرار بدهید، آب آن خوب برود تا خراب نشوند.
آن ها را داخل دستمال تمیز و مرطوبی قرار بدهید و آن را داخل ظرفی بگذارید و روی آن را بپوشانید و در آن را بگذارید و هر صبح و شب عمل شستن (به آرامی) و آبکش کردن را تکرار کنید. در تابستان زمانی که هوا خیلی گرم است عمل شستن را سه بار در طول شبانه روز تکرار کنید. در تمام این مدت ظرف را در مکانی تاریک و گرم نگه دارید. توجه کنید که باید خیلی کم آب در ته دانه ها وجود داشته باشد.
در نیمه شب بخوانیم:طرز تهیه آش گندم سنتی مقوی و خوشمزه
اگر در دمای حدود 22 درجه ی سانتیگراد و محل تاریک قرار بدهید، دانه خیلی زود جوانه می زند. بستگی به نوع دانه، بین سه تا پنج روز و گاهی بیشتر جوانه آماده است. اکنون جوانه ها را داخل سینی بریزید و دستمال مرطوب را روی آن بیندازید و پشت پنجره رو به آفتاب قرار بدهید و جوانه ها را همیشه مرطوب نگه دارید تا اندکی بیشتر رشد کند (آبکش کردن را فراموش نکنید).
بعد از 1 تا 2 روز قرار دادن جوانه ها در جلوی نور خورشید، جوانه آماده ی خوردن است. آن را بار دیگر به آرامی آبکش کنید و در ظرفی در بسته در یخچال نگه دارید و استفاده کنید.
اگر بخواهید پوستهی روی بعضی از جوانه ها (مانند ماش یا سویا) را از آنها جدا کنید، جوانهی آماده شده را در ظرفی بریزید و آن را پر از آب کنید. بعد به آرامی آن را هم بزنید. پوسته ها روی آب می آیند، ولی بهتر است پوسته ها را از جوانه ها جدا نکنید زیرا همین پوسته ها دارای مقدار زیادی الیاف هستند که برای دستگاه گوارش خیلی مفید است.
بعضی از دانه ها مانند عدس، سویا، نخود و مانند آن را یکی 2 بار در روز زیر و رو کنید تا همهی آنها هوا بگیرند و جوانه بزنند.
بعضی دانه ها زودتر و برخی دیرتر جوانه می زنند ولی اگر دانه کهنه باشد جوانه نمی زند. همیشه بهترین نوع دانه را بخرید و تا آنجا که ممکن است دانه هایی را بخرید که به آن سموم نباتی نزده اند.
به این ترتیب انواع مختلف مواد معدنی را با خوردن جوانه ها به بدن خود می رسانید. می توانید دانهی هر نوع سبزی را سبز و سپس مصرف کنید (به جز سیب زمینی، گوجه فرنگی و لوبیا چشم بلبلی که سمی هستند).
آسانترین دانه ها برای جوانه زدن عبارتند از: یونجه، ماش، عدس، شنبلیله، تربچه، نخود و گندم و پس از آنها تخمهی آفتابگردان، کدو، کنجد، برزک، نعناع و سپس انواع لوبیاها مانند سویا و نیز جو، ذرت و ارزن. از میان جوانه ها، دانهی سویا بسیار مغذی است. دقت کنید که دانهی سویا تازه باشد، پوست آن شکسته نباشد و دانه، نیمه نشده باشد.
آشنایی با خواص جوانه ها :
خواص جوانه گندم: ارزش غذایی 4 قاشق غذاخوری جوانه گندم معادل یک کف دست نان است. این جوانه، نسبت به دانه آن سه تا ۱۲ برابر ویتامین B و سه برابر ویتامین E دارد و به واسطه سلنیوم، منیزیم و ویتامین E رادیکال های آزاد مضر بدن را حذف می کند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و زیاد شدن فعالیت های مغزی و غدد جنسی می شود. سمنو، سوهان و حلیم به شرطی که با جوانه گندم درست شده باشد تا حدودی خواص این ماده غذایی را دارد.
خواص جوانه ماش: خواص آشکار جوانه ماش، از بین بردن خستگی و رخوت است. سبب زیاد شدن شیر مادران شده و ادرار آور خوبی است. سموم بدن را دفع می کند و صفرابر است. این جوانه، به علت خاصیت غذایی بالا، فرد گرسنه را سریع سیر می کند. میزان اسید فولیک و پتاسیم آن بسیار بالا است و مصرف آن برای پیشگیری از بیماری های قلبی ـ عروقی و پرفشاری خون توصیه می شود، اما کسانی که اسیداوریک یا نقرس دارند باید در مصرف آن احتیاط کنند.
نکات و ملاحظات ایمنی
دانههای غلات و حبوبات، برای جوانه زدن و رشد کردن به محیطی گرم و مرطوب نیاز دارند. ولی این شرایط برای رشد باکتریهایی مانند سالمونلا (Salmonella)، لیستریا (Listeria) و اشریشیا کلی (E. coli) نیز بسیار مناسب است. ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحدهٔ آمریکا (FDA) هشدار میدهد که «باکتریها میتوانند از طریق شکافهای موجود در پوسته و قبل از رشد جوانهها، وارد دانهها شوند و از بین بردن آنها با شستوشو تقریبا غیرممکن است. اگر داخل یا روی دانهها باکتریهای بیماریزایی وجود داشته باشند، حتی در شرایط بهداشتی نیز میتوانند در طول جوانه زدن بهمیزان زیادی افزایش پیدا کنند.» FDA توصیه میکند که برای کاهش خطر ابتلابه بیماری، جوانهها را پیش از مصرف کاملا بپزیم.
در نیمه شب بخوانیم:طرز تهیه جریش (حلیم بلغور یا برغل گندم) غذای محلی هرمزگان
متخصص تغذیه، رینگل، میگوید: «احتمال آلوده بودن جوانههای خریداریشده از مغازه به باکتری اشریشیا کلی بیشتر است. جوانههای تهیهشده در خانه از مزیت ایمنی و سلامتی برخوردار هستند. بدیهی است که شما برای تهیهٔ جوانه از شیشهای تمیز استفاده میکنید. مزیت دیگر تهیهٔ جوانه در خانه این است که جوانههای خریداریشده بهسرعت گندیده و خراب میشوند، چون احتمالا یک تا دو هفته از زمان تهیهٔ آنها گذشته است. ولی جوانههای خانگی، خوب و تازه هستند.»
منبع سایت : بیتوته و چطور