حتما برای شما هم زیاد پیش آمده که در فضای مجازی با کلماتی مثل مانگا، کمیک، انیمه، مانهوا… رو به رو شده باشید. اما اصلا مانگا چیست؟ نوعی سرگرمی است؟ اسم کتاب خاصی است؟ از آنجایی که مانگا برای خودش یک دنیای بزرگ و شگفت انگیز است و نمیتوان آن را در چند خط کوتاه معرفی کرد، ما تصمیم گرفتیم که یک راهنمای کلی از آن را در اختیار شما بگذاریم. پس اگر تا به حال فرصت آشنایی با چنین سبکهایی را نداشتید، وقت آن رسیده با مانگا یا بهتر است بگویم این سبک ژاپنی و تفاوت آن با کمیک بیشتر آشنا شوید.
مانگا چیست؟
مانگا (Manga) نوعی کمیک یا رمان گرافیکی است که در آن تصاویر بصری از اهمیت زیادی برخودار هستند. اگر بخواهیم مانگا را به فارسی ترجمه کنیم، میتوانیم نام تصاویر خیالبافانه را بر روی آن بگذاریم. در تعریف دیگر، میتوان گفت که مانگا نوعی رمان و داستان طنز آمیز است. مانگا یک کلمه ژاپنی است که میتوان آن را معادلی برای کلمه انگلیسی کمیک (comic) در نظر گرفت. اگر بخواهیم این کلمه را تفکیک کنیم، با دو بخش “مان” به معنای غریب و “گا” به معنی تصویر روبه رو میشویم. پس باید بگوییم که بر خلاف تصور بسیاری از افراد، مانگاها نوعی انیمیشن نیستند، بلکه مجلاتی هستند که جنبه سرگرمی یا آموزشی دارند و برای ردههای سنی مختلف تولید میشوند.
اگر مجموعههای مانگا به اندازه کافی محبوب شوند، فصلهای آنها در مجلههایی به نام جلدهای tankōbon و به صورت آلبوم منتشر میشود. مانگاها در کشور ژاپن به صورت سریالی چاپ می شوند و گاهی اوقات برای منتشر کردن همه قسمتهای مانگا در یک مجموعه به بیشتر از دو سال زمان نیاز است. این رمانهای گرافیکی معمولا به صورت سیاه و سفید چاپ میشوند، اما فصلهای برخی نسخههای آن نیز به طور کامل رنگی است. مانگاهای ژاپنی از راست به چپ خوانده میشوند.
ریشههای مانگا بینالمللی است، اما شکلی از مانگا که در حال حاضر آن را میشناسیم در اواخر قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی در ژاپن توسعه یافته و اخیرا به جایگاه جهانی دست پیدا کرده است. این هنر بخش عظیمی از صنعت نشر در ژاپن است که باید دارای مجوز ، ترجمه و ترجمه باشد.
مانگاکا کیست؟
به نویسندگان مانگا که هر یک سبک منحصر به فرد خود را دارند و سازنده و تصویرگر آثار خود هستند، مانگاکا گفته میشود. اوسامو تزوکا موثرترین فرد در رشد این رمانهای گرافیکی است که میتوان گفت مانگای مدرن، شبیه به چیزی که امروز به مانگا استایل (manga style) معروف است را به وجود آورد.
مانگا چه ژانرهایی دارد؟
همانطور که گفتیم، مانگا برای ردههای مختلف سنی تولید شده و به همین دلیل، طیف گستردهای در ژانر دارد. این ژانرها عبارتند از:
• کمدی
• درام
• ترسناک
• تجارت و کسب و کار
• تاریخی
• کارآگاهی
• ماجراجویی
• معمایی
• عاشقانه
• فانتزی
• بازی و ورزشی
• علمی تخیلی
• زندگی نتمع
• ادبیات اروتیک “هنتای”
بیشتر بخوانید: حقایقی جالب و عجیب درباره فرهنگ و مردم ژاپن
اگر از یک کتابدار یا طرفدار مانگا درباره ژانرهای آن بپرسید، از ژانرهای ذکر شده در بالا برایتان نام خواهد برد. اما در صنعت مانگا، تمامی این ژانرها زیر ژانر ۵ ژانر اصلی به نامهای Shōjo، Shōnen، Josei، Seinen و Kodomo هستند. تمامی این ژانرها از نظر جمعیتی هدفمند و توصیفی هستند. یعنی هر ژانر میتواند مخاطبان مورد نظر خود را داشته باشد. البته مانگا برای همه مناسب است و خیلی نباید خود را به دسته بندی آن محدود کرد، اما مثلا داستانهای یکی از این پنج ژانر اصلی که شونن نام دارد، داستانهای مردانه را نشان میدهد و مسلما برای مردان مناسبتر است.
در ادامه این ۵ ژانر اصلی را بیشتر بررسی میکنیم.
شوجو SHOJO
شوجو در زبان ژاپنی به معنی “زن جوان” است و معمولا آنچه که در این ژانر به تصویر کشیده میشود، قهرمانان زن جوان هستند. سن مورد نظر این سبک زیر ۱۸ سال است و ممکن است که داستانهای آن در ژانر کمدی، عشق یا دختران جادویی خلاصه شود.
شونن SHONEN
شونن که پرفروشترین ژانر مانگا است، دقیقا در نقطه مقابل شوجو قرار داشته و در زبان ژاپنی به معنای مرد جوان است. معمولا در داستانهای این ژانر یک قهرمان مرد وجود دارد و مخاطبان این ژانر پسران زیر ۱۸ سال هستند. داستانهای شونن در دسته داستانهای فانتزی، اکشن و ماجراجویی قرار میگیرند.
جوسی JOSEI
جوشی برای زنان بالای ۱۸ سال طراحی شده و از تنوع بالایی برخوردار است. در واقع همین تنوع است که میتواند برای یک فرد بالغ جذب کننده باشد.
سینن SEINEN
سینن برای مردان بالای ۱۸ سال طراحی شده است. در حقیقت داستانهای موجود در سینن نسبت به داستانهای ژانر شونن بالغتر هستند.
ژانر کودومو Kodomo
این سبک برای کودکان بین ۶ تا ۱٠ سال ارائه شده است.
شخصیت داستانهای مانگا چگونه است؟
حتما شما هم در کودکی کارتونهای زیادی را دیدهاید که از حد واقعیت خیلی فراتر بودند. شخصیتهای مانگا هم به همین صورت بوده و احساسات خود را خیلی اغراق آمیزتر از واقعیت نشان میدهند. در واقع یکی از ویژگیهایی که این سبک را منحصر به فرد کرده، همین شخصیتهای کارتونی و ویژگی ظاهری آنهاست که اغلب چشمانی درشت و لب و دهانی کوچک دارند. زمانی که یکی از این شخصیتها عصبانی میشود، صورتش کاملا سرخ و قرمز شده و بخار زیادی از سر و بدنش بیرون میزند. یا مثلا زمانی که یکی از این شخصیتها گریه میکند، اشک او دور تا دور اطرافش را پر کرده و به اندازه یک سطل آب میشود. خواب عمیق در شخصیتهای مانگا هم با نشان دادن حبابی که از داخل بینی خارج شده نمایش داده میشود.
تفاوت مانگا و کمیک در چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله خواندید، مانگا نوعی کمیک یا رمان گرافیکی است. اما این دو با هم تفاوتهایی هم دارند.
اولین تفاوت مانگا و کمیک، در نوع محتوای داستانهاست. از آنجایی که این دو سبک از مبداهای مختلفی متولد شدهاند، مسلما تفاوت فرهنگ شرق و غرب هم در داستانهای آنها دیده میشود.
تفاوت دوم در شیوه چاپ مانگا و کمیک است. مانگاها معمولا برروی کاغذهای ارزان و نازک چاپ میشوند و به صورت کتاب هستند، اما کمیکها برروی کاغذهای گلاسه مرغوب و به صورت مجله چاپ میشوند.
تفاوت سوم در این است که مانگاها معمولا همیشه به صورت سیاه و سفید چاپ میشوند. مگر در نسخههای ویژه که در آنها از چاپهای تمام رنگی استفاده میشود. اما کمیکها معمولا به صورت تمام رنگی چاپ میشوند.
جمع بندی
مانگا نوعی رمان گرافیکی، کمیک یا مجموعهای از تصاویر خیال بافانه است که برای ردههای سنی مختلف تولید میشود. مانگاها معمولا به صورت سیاه و سفید چاپ شده و به نویسندگان آنها مانگاکا گفته میشود. ژانرهای زیادی مثل ژانر کاراگاهی، عاشقانه، تاریخی علمی تخیلی و… در این سبک وجود دارند. یکی از تفاوتهای مانگا با کمیک در نوع محتواست. تفاوت دیگر، این است مانگاها برروی کاغذهای ارزان و به صورت سیاه و سفید چاپ میشوند، در صورتی که کمیکها به صورتی رنگی و برروی کاغذهای گلاسه مرغوب به چاپ میرسند.