نیمه شب | مجله آنلاین علمی هنری بهداشتی سرگرمی و فرهنگ و هنر نیمه شب مجلهای برای همه
دو نوع از پرطرفدارترین نوشیدنی‌های سنتی ایرانی به ویژه در ایام گرم سال و خصوصاً اواسط بهار و اوایل تابستان، شربتهای خاک شیر و تخم شربتی است که در این مقاله به آموزش و نحوه شست و شوی خاک شیر و تخم شربتی و همچنین معرفی خواص آنها نیز، خواهیم پرداخت.
دانه‌های تخم شربتی پس از جذب آب به خود به صورت دانه های ژله‌ای لعابدار در آمده که به دلیل ذخیره کردن آب در خود تا مدت‌ها پس از نوشیدن احساس تشنگی نخواهید کرد و در رفع عطش در ایام ماه مبارک رمضان نوشیدنی بسیار موثر است. یکی دیگر از گیاهان دارویی که از قدیم در زمره نوشیدنی‌های ایرانی سنتی قرار گرفته است و خواص بیشماری نیز در حفظ سلامتی و تناسب اندام و زیبایی دارد خاکشیر یا همان گیاه معروف خاکشیر است. خاکشیر گیاهی یک ساله تا دو ساله بوده که اغلب در دشت‌ها و کوهستان‌ها می‌روید و تخم این گیاه به رنگ قرمز تیره می‌باشد که معمولاً در ترکیب با آب به یک نوشیدنی خوش طعم تبدیل می‌شود. البته خاکشیر نوع دیگری نیز دارد که مزه آن تلخ بوده و در ترکیب نوشیدنی استفاده نمی‌شود و کاربرد درمانی دارد.
نحوه شست و شوی دانه‌های خاکشیر
شستن خاکشیر و یا ریگ شوری آن یک روش خاص دارد. برای شستن دانه‌های خاکشیر و جلوگیری از گلوله گلوله شدن آن باید طبق نحوه زیر عمل کنید:
۱- نحوه شست و شوی خاکشیر به این صورت است که باید مقدار مناسبی از آن را در یک ظرف بزرگ ریخته و سپس به آن آب اضافه کنید. مقدار آب باید حدود دو برابر مقدار خاکشیر باشد. پس از ریختن آب خواهید دید که خاکشیر گلوله گلوله می‌شود.
۲- برای رفع حالت گلوله شدگی خاکشیر باید به سرعت آن را با قاشق یا چنگال هم بزنید تا دانه‌ها از یکدیگر جدا شوند.
۳- خواهید دید که دانه‌های خاکشیر ته‌نشین شده و آب و سایر محتویات احتمالی شامل برگ و ساقه‌های به جا مانده بر روی سطح آب می‌آیند. آب کثیف را به آرامی خالی کنید و این کار را تا دو بار برای پاک کردن خاکشیرها ادامه دهید تا در نهایت تنها آب زلال و شفاف بر روی خاکشیر باقی بماند.
۴- در آخرین مرحله از نحوه شست و شوی خاکشیر برای اینکه سنگریزه‌های احتمالی ته ظرف خاکشیر از ظرف خارج شوند ظرف خاکشیر و آب را کج نموده و کم کم هم بزنید، سپس به آرامی خاکشیرها را درون ظرف دیگری خالی کنید تا در نهایت چیزی که باقی می‌ماند سنگریزه‌های ته ظرف باشند.
نحوه شست و شوی دانه‌های تخم شربتی
نحوه شست و شوی دانه‌های تخم شربتی همانند نحوه شست و شوی دانه‌های خاکشیر است ، البته با کمی تفاوت که تنها روش رفع آلودگی و زدودن شاخ و برگ و خاک از دانه های تخم شربتی و خاکشیر شست‌وشو است. برای رفع آلودگی و پاکسازی دانه‌های تخم شربتی باید مراحل زیر را طی کنید:
۱- بهترین نحوه شست و شوی دانه‌های تخم شربتی به این صورت است که ابتدا مقدار مناسبی از دانه تخم شربتی را تهیه نموده و آن را در ظرف مناسبی بریزید.
۲- سپس دو برابر حجم دانه‌های تخم شربتی آب را در ظرف بزرگتر ریخته و تخم شربتی را درون آن بریزید.
۳- بلافاصله پس از ریختن دانه‌های تخم شربتی در ظرف آب، با یک قاشق تمیز به سرعت دانه‌ها را در آب بغلتانید و سریعاً ظرف حاوی دانه‌های تخم شربتی را در یک آبکش سوراخ ریز ریخته تا آب و خاک احتمالی از آن خارج شوند و یا اینکه بدون استفاده از آبکش و تنها پس از ته نشین شدن دانه‌ها در انتهای ظرف به آرامی آب و شاخ و برگ‌های به جا مانده در ظرف را خالی کنید.
۴- دقت کنید تمامی مراحل نحوه شست و شوی دانه های تخم شربتی باید به سرعت انجام شود تا قبل از لعابدار شدن دانه‌ها آب از درون ظرف خالی شده و کیفیت دانه‌های تخم شربتی برای تهیه شربت حفظ گردد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه شربت گل پنیرک رنگارنگ و جذاب برای مهمانی ها
خواص خاکشیر
حال که با نحوه شست و شوی دانه‌های خاکشیر آشنا شدیم لازم است که با خواص آن نیز آشنا شویم ، برخی از مهم ترین خواص دانه های خاکشیر عبارتند از:
– دفع سنگ کلیه
کلیه‌ها پسماند و مایعات اضافی بدن را تصفیه می‌کنند، اما در برخی مواقع این پسماند‌ها در کلیه جمع شده و سنگ کلیه تشکیل می‌شود. نوشیدن شربت خاکشیر و ترنجبین به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند البته به شرط آنکه ، نحوه شست و شوی خاکشیر ، صحیح صورت گرفته باشد.
– جوش و آکنه صورت
خاکشیر به دلیل دارا بودن خواص ضد باکتریایی نیرومند باعث پاکسازی پوست می‌شود و در نتیجه به درمان آکنه و جوش صورت کمک زیادی می‌کند.
– درمان لک صورت
خاکشیر یکی از بهترین مواد طبیعی برای سم زدایی پوست است که با روشن‌تر شدن رنگ پوست و درمان لک‌های پوست کمک می‌کند.
– رفع تشنگی
احساس تشنگی با نیاز بدن به آب متفاوت است. زمانی که درباره احساس تشنگی بحث می‌شود برخی از نوشیدنی‌ها مثل شربت آبلیمو باعث ترشح بزاق بیشتر می‌شوند و در نتیجه احساس تشنگی را زودتر برطرف می‌کنند، ولی این به آن معنا نیست که نیاز بدن به آب تامین شده است. نوشیدنی‌هایی مانند خاکشیر به دلیل داشتن دانه‌هایی که آب را درون خود حبس می‌کنند و می‌توانند چند برابر ظرفیت ذخیره آب داشته باشند در زمان تشنگی نوشیدنی بسیار مناسبی است.
– رفع بوی بد دهان
بوی بد دهان مشکلی است که حضور شما در اجتماع را محدود می‌کند. خاکشیر بدن را سم زدایی کرده و به دفع خلط‌های موجود در سیستم تنفسی کمک می‌کند، در نتیجه بوی بد دهان را از بین می‌برد. برای درمان بوی بد دهان هر روز عصر یک لیوان خاکشیر و ترنجبین بنوشید.
– درمان کبد چرب
داشتن کبد چرب یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد درگیر آن هستند و عوارض بسیاری را برای بدن به وجود می‌آورد. خاکشیر با دارا بودن خاصیت دیورتیک طبیعی به سم زدایی و پاک سازی کبد از چربی‌های اضافی کمک می‌کند و برای درمان بیماری‌های کبد از جمله کبد چرب مفید است.
– تسکین التهاب مجاری ادراری و کلیه
شاید کمتر کسی درباره خاصیت شفابخش خاکشیر در درمان و تسکین التهاب مجاری ادراری و کلیه شنیده باشد. اما در بسیاری از متون طب سنتی به این موضوع اشاره شده است که استفاده از خاکشیر هنگام بروز التهاب‌های مجاری ادراری و کلیه بسیار موثر است، به ویژه زمانی که فردی مبتلا به بیماری سنگ کلیه است و وجود سنگ در کلیه وی موجب بروز التهاباتی در موضع کلیه یا مجاری ادرار وی شده است. در این حالت نوشیدن روزانه ۴ تا ۵ لیوان خاکشیر که با شیرینی طبیعی مثل سکنجبین شیرین شده باشد بسیار مفید دانسته شده است.
نکته: در این مورد ، نحوه شست و شوی خاکشیر بسیار حائز اهمیت است زیرا عدم شست و شوی صحیح به ایجاد رسوبات و سنگ کلیه منجر می شود.
– پاکسازی روده
اسهال یکی از شایع‌ترین مشکلات در فصل تابستان است. این بیماری شما را از انجام کار‌های روزمره باز می‌دارد و بی توجهی به درمان آن باعث کم آبی بدن می‌شود. خاکشیر روده را پاکسازی کرده و میکروب‌هایی که باعث اسهال شده‌اند را از بین می‌برد. برای درمان اسهال شربت خاکشیر را با آب سرد درست کرده و مقداری عسل یا شکر به آن اضافه کنید. نوشیدن این ترکیب هر دو ساعت یکبار به درمان این عارضه کمک می‌کند.
– درمان یبوست
وقتی حرکات روده کاهش یافته یا نامنظم می‌شود، مواد زائدی که بعد از هضم غذا به وجود می‌آیند، در بدن باقی مانده و تخلیه نمی‌شوند درنتیجه فرد دچار یبوست می‌شود. در طب سنتی توصیه می‌شود برای درمان یبوست شربت خاکشیر بنوشید. شربت خاکشیر در صورتی‌که با آب گرم درست شود خاصیت ملین دارد و برای درمان یبوست مفید است. دو قاشق غذاخوری خاکشیر را با یک لیوان آب گرم ترکیب کرده و هر روز صبح و شب یک لیوان از این شربت بنوشید.
– درمان سرماخوردگی و تب
خاکشیر دارای خاصیت ضد باکتریایی و ضد ویروسی است و به بدن در مبارزه با بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی کمک می‌کند. همچنین طبع خاکشیر سرد است، بنابراین بدن را خنک کرده و تب را پایین می‌آورد.
– متعادل ساختن وزن
خاکشیر حرکات روده را بهبود می‌بخشد و با دفع سموم و پاکسازی روده باعث دفع چربی اضافی بدن و لاغری می‌شود. شربت خاکشیر را به صورت ناشتا بنوشید. همچنین برای افزایش وزن می‌توانید خاکشیر را ناشتا همراه با یک لیوان شیر مصرف کنید. با این کار معده تقویت می‌شود و اشتها افزایش می‌یابد و در نتیجه به درمان لاغری کمک می‌کند.
– درمان یبوست بارداری
از خواص خاکشیر در بارداری می‌توان به درمان یبوست اشاره کرد. زنان باردار بیشتر از افراد معمولی دچار کم آبی بدن می‌شوند و مشکلاتی، چون یبوست را تجربه می‌کنند، خاکشیر یک ملین طبیعی است و به درمان یبوست دوران بارداری کمک می‌کند. با این وجود قبل از مصرف خاکشیر در دوران بارداری با پزشک مشورت کنید.
– درمان گرمازدگی
درمان گرمازدگی یکی از مهم‌ترین خواص خاکشیر است که آن را به یک نوشیدنی محبوب برای فصل تابستان تبدیل کرده است. مصرف خاکشیر دمای بدن را کاهش داده و نقش موثری در پیشگیری از گرمازدگی دارد.
بیشتر بخوانید: دانه چیاسید با تخم شربتی و تخم ریحان چه تفاوتی دارد؟
خواص تخم شربتی
حال که با نحوه شستشوی دانه های تخم شربتی آشنا شدیم لازم است که با خواص این دانه ها نیز آشنا شویم، برخی از مهم ترین خواص دانه های تخم شربتی عبارتند از:
-درمان سرماخوردگی
در طب سنتی از تخم شربتی برای درمان سرماخودگی استفاده می شود. تخم شربتی حاوی مقادیر غنی از فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان های مفید است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و به همین جهت برای پیشگیری و درمان سرماخودگی نیز مفید است.
-ضد آفتاب قوی و طبیعی
تخم شربتی سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است که همین امر باعث شده است تخم شربتی به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی شناخته شود. برای محافظت از پوست در مقابل اشعه های مضر نور خورشید باید از تخم شربتی به صورت موضعی استفاده شود.
-بهبود اسهال و یبوست
تخم شربتی پس از مخلوط شدن با آب یک لایه ژله ای ایجاد می کند که این لایه حاوی مقادیر غنی از فیبر است ، به همین جهت تخم شربتی می تواند باعث بهبود حرکات و پاکسازی روده شود. در نتیجه می تواند به درمان یبوست و اسهال کمک شایانی کند.
-رفع چین و چروک های پوست با تخم شربتی
همانطور که می دانید رادیکال های آزاد اگر کنترل نشوند می توانند باعث ایجاد چین و چروک های متعدد روی پوست صورت و گردن شوند. تخم شربتی با دارا بودن مقادیر غنی از فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان ها می تواند رادیکال های آزاد را کنترل کند و باعث جوان سازی و رفع چین و چروک روی پوست شود.
-درمان عفونت
یکی از خواص روغن تخم شربتی این است که می تواند به درمان انواع عفونت های بدن کمک شایانی کند. از عفونت هایی که می توان با روغن تخم شربتی آنها را درمان کرد می توان به عفونت جای زخم ، بریدگی ، عفونت پوست ، عفونت مثانه و … اشاره کرد.
-درمان سرفه و بیماری های تنفسی
یکی از خواص مهم تخم شربتی درمان سرفه است. مخلوط تخم شربتی به همراه زنجبیل و عسل برای درمان سرفه و برخی بیماری های تنفسی مفید است. این معجون می تواند برای درمان بیماری هایی مثل آسم ، سرفه های شدید و آنفولانزا مفید باشد.
-کاهش فشار خون
مصرف تخم شربتی می تواند باعث کاهش فشار خون شود که به همین دلیل برای افراد مسن و کسانی که بیماری های نظیر فشار خون پایین دارند مناسب نیست. البته این افراد می توانند برای مصرف تخم شربتی با مشاور تغذیه یا پزشک مشورت کنند.
سخن پایانی
شربت خاکشیر و شربت تخم شربتی بخصوص همراه با زعفران و گلاب بسیار خوش‌طعم است و مصرف روزانه آن چه به‌صورت سرد و چه به‌صورت گرم به شما انرژی و شادابی می‌بخشد. به‌علاوه در کنار یک رژیم کم‌کالری می‌تواند متابولیسم یعنی سوخت‌وساز بدن را افزایش داده و روند لاغری را تسریع نماید؛ بنابراین اگر در حال حاضر به دنبال میان وعده‌ای سالم و انرژی‌زا برای رژیم غذایی سالم خود هستید خاکشیر و تخم شربتی می‌تواند انتخاب مناسبی باشد به شرط آنکه نحوه شست و شوی خاکشیر و تخم شربتی ، بصورت صحیح ، صورت گیرد.
