همه ما در فضای مجازی و از بزرگترها و گاهاً افراد معتقد به طب سنتی، از فواید طبخ غذا و یا خوردن غذا در ظروف مسی، مطالبی را خوانده و شنیده ایم؛ اما آیا واقعاً غذا خوردن در ظروف مسی خوب است یا نه؟ آیا این ظروف ، املاح یا مواد مفیدی را به بدن ما منتقل می کنند یا خیر؟در این مطلب قصد داریم این ادعای کهن را بررسی کنیم.
نقش مهم و حیاتی مس در بدن
مس (Copper) در واقع یک نوع از انواع مواد معدنی مورد نیاز برای سلامتی بدن است. بدن ما از مس مورد نیاز خود برای امور مختلفی بهره می برد؛ یکی از مهمترین موارد استفاده مس در بدن، کمک به جذب کلسیم مورد نیاز استخوان ها و مفاصل است. اما فقط همین نیست. این فلز آچار فرانسه ژانگولر بازی های زیادی در بدنمان انجام می دهد. سلول های بدن از مس برای کمک به تولید انرژی مورد نیاز بدن نیز استفاده می کنند. همچنین ترکیب شدن مس با فلز روی (Zinc) در بدن باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری ها و حملات واگیردار می شود. البته این وضعیت تا زمانی خوب است که مقدار محدود و مشخصی از این فلز در بدن وجود داشته باشد. بنابراین نیازی نیست که مشغول رنده کردن مس در غذا و سالاد شویم تا مبادا استخوان هایمان ترکی بردارند یا سرما بخوریم. البته خوردن آب در ظروف مسی توصیه می شود.
فواید آشپزی در ظروف مسی
علت خوشمزه شدن و خوب جا افتادن غذا در ظروف مسی این است که حرارت در ظروف مسی بیش از سایر ظروف فلزی نگهداری و به طور یکنواخت توزیع می شود .پخت غذا در این ظروف می تواند کم خونی را کم کند زیرا مس از عناصر لازم برای فرآیند خونسازی و رفع کم خونی است.
در دهه پیش مردم کشور ما برای پخت غذا مخصوصاً خورشت و آش از قابلمه های مسی استفاده می کردند و یک کفگیر آهنی داشتند به نام حسوم که موقع پخت غذا دائم درون آن قرار می گرفت و باعث رفع کم خونی می گشت.
ویژگی های فلز مس و رسانایی بسیار زیاد آن است که باعث می شود غذا در ظرف مسی خیلی سریعتر بپزد و انواع خورش ها در این ظروف بهتر جا بیافتد ، همینطور سرخ کردن غذاها در ظرف مسی باعث تردتر شدن آن ها می شود .
کمبود یون مس موجب احساس رخوت و خواب آلودگی و کسالت مداوم می شود و سبب می شود که درد مفاصل داشته باشیم ، پخت غذا در ظروف مسی باعث از بین رفتن این حالات می شود و برای جبران کمبود یون مسی پزشکان توصیه می کنند یک دست بند مسی به دست داشته باشید.یکی از علت های بروز بیماری آلزیمر را رسوب یون های آلومینیوم در مغز عنوان می کنند.
پخت غذا در ظروف مسی باعث طول عمر مفید و سلامتی جسمی خانم های نزدیک به دوران عادت ماهیانه می شود . در شمال ایران برای جلوگیری از بیماری های خونی و سرطان خون موقع پخت خورشت (مخصوصاً فسنجون) یک تکه آهن یا نعل وسط خورشت می انداختند تا کاملا رنگ بگیردو این کار باعث آزاد شدن یون های آهن و سلامتی بدن می شود، باید بدانید هیچ کارتل داروئی نمی تواند از یون یک عنصر برای شما قرص تهیه کندو آن چیزی که به اسم قرص آهن می شناسید مولکول آهن هست .
غذاهایی که نباید در ظروف مسی طبخ شوند
توصیه میشود غذا های دارای خاصیت اسیدی و بازی در این ظروف نباشند.مانند طبخ یا نگهداری از فرآورده های گوشتی،آلبالو و چغندر و همچنین جوشاندن سرکه،آب نارنج و آبغوره
مضرات آشپزی در ظروف مسی
ظروف مسی زود اکسید می شوند و ترکیب پذیری بالایی با مواد غذایی دارند، بنابراین می توانند باعث مسمومیت شما شوند.
وجود آلیاژهایی مانند قلع، نیکل، استیل و لعاب که به نوان پوشش ظروف مسی برای کاهش میزان ورود مس به غذا استفاده می شود سبب ورود فلزات سنگین به بدن می شود.
اگر غذاهای اسیدی و قلیایی برای مدت طولانی در این ظروف پخته یا نگهداری شوند باعث تخریب غذا می شود.
مس با غذاهای اسیدی واکنش نشان می دهد پس به این علت ظروف مسی را معمولا با لایه ای از یک فلز دیگرمثل قلع یا استیل یا نیکل می پوشانند تا از ورود مس به غذا جلوگیری شود. این لایه در هنگام پخت و پز به مقدار کم در غذا حل می شود بنابراین از پختن غذاهای اسیدی در ظروف مسی پوشش داده نشده باید اجتناب کرد.
در هنگام شست و شو خراشیدن یا ساییدن این ظروف ، لایه پوششی محافظ را از بین می برد و دیگر نباید در ظروفی که لایه پوششی آنها از بین رفته پخت و پز کرد زیرا این فلز هنگامی که در مقادیر زیاد وارد غذا می شود باعث تهوع، استفراغ و اسهال می شود.
خواص ظروف مسی
مس یکی از رساناهای قوی حرارت است ، این مسئله سبب میشود تا گرمای اجاق گاز به سرعت به محتویات درون ظرف برسد و از هدر رفتن انرژی نیز پیشگیری شود ، مس همچنین دارای خواص دیگری است که برخی از مهم ترین های آن عبارت است از:
بهبود سلامت پوست و مو یکی از خواص ظروف مسی
مصرف غذا و نوشیدن آب با ظرف مسی باعث میشود تا بدن مقدار قابل توجهی مس جذب کند. این عنصر باعث میشود بدن شروع به ترمیم پوستهای آسیب دیده کند. سلامت پوست و کاهش خشکی آن از مزایای وجود منبع غنی مس در بدن هستند. چرا که این عنصر سبب تولید سلولهای پوست میشود.
همچنین مس باعث میشود که مقدار قابل ملاحظهای ملانین در بدن فرد تولید شود. این ماده عامل مهمی در سلامت مو و رشد سریع آن است.
در مجموع میتوان گفت مس کمک شایانی به جوانی افراد میکند. حفظ سلامت پوست و کمک به سفید نشدن مو خود نکات بسیار مهمی هستند که در زمینهی جوانسازی افراد نقش ایفا میکنند. البته گفته میشود که مس تاثیر مهمی در درخشندگی و مانایی رنگ چشم فرد دارد.
پیشگیری از کم خونی به کمک ظروف مسی
عدم جذب آهن در بدن همواره سبب بروز مسائلی نظیر کمخونی میشود. همچنین گاهی آهن جذب شده در کبد جمع میشود. مس به جذب این عنصر در بدن بسیار کمک میکند و حتی باعث پخش شدن آن از کبد در سراسر بدن میشود.
به این طریق مس میتواند سبب افزایش گلبولهای قرمز و عدم ابتلا به کمخونی شود. به این ترتیب مصرف مس در شادابی و کاهش خستگی و همچنین بهبود سیستم گوارشی نقش بهسزایی دارد.
بیشتر بخوانید: نکات مثبت و منفی هواپز یا سرخ کن رژیمی
تقویت سیستم ایمنی بدن
قوای ایمنی بدن باعث پیشگیری از انواع بیماریها میشود. در حقیقت پیش از ابتلا به هر نوع بیماری این سیستم نقش دفاع از بدن را در برابر حملات مختلف ویروسها و باکتریها بر عهده دارد. در ادامه چنانچه فرد دچار یک بیماری شود، تمرکز این سیستم بر پیشگیری از افزایش علائم و تلاش برای درمان فرد میباشد.
یکی از عناصری که در تقویت سیستم دفاعی بدن نقش مهمی دارد، مس است. لذا استفاده از ظروف مسی سبب میشود تا بدن با جذب مس کافی، از سیستم ایمنی مناسبی برخوردار باشد.
تضمین سلامت قلب به کمک ظروف مسی
یکی از عناصری که در داشتن خونی سالم ما را یاری میدهد، مس میباشد. مس باعث میشود تا کلسترولهای بد از خون حذف شوند و در عوض کلسترولهایی که تهدیدی برای سلامتی تلقی نمیشوند، افزایش یابند.
همانطور که میدانید دلیل بروز اغلب بیماریهای قلبی و عروقی همین کلسترول زیاد خون است. لذا مس میتواند تاثیر مستقیم و چشمگیری در سلامت قلب و این سیستم ایفا کند.
دیگر خواص ظروف مسی برای بدن
خواص مس تنها محدود به موارد بالا نمیشود. فواید دیگری نیز میتوان برای این عنصر برشمرد که با به کار بردن ظروف مسی میتوان به آنها دست یافت. مواردی نظیر پیشگیری از بیماریهای کلیوی که به دلیل کاهش مس بدن بروز میکنند.
معایب ظروف مسی
در رابطه با فواید و معایب ظروف مسی باید به ان مسئله واقف باشیم که مصرف غذا در این ظروف اگر بیشازحد باشد موجب وارد شدن مس به بدن میشود.
در درازمدت موجب عوارضی مانند افسردگی، بیخوابی، بیش فعالی در کودکان و عوارض دیگر میشود.
از آنطرف هم کمبود مس در بدن خود بیماریهایی ایجاد میکنند مانند تهی سازی و تخلیه اکسیژن در سلولها، کاهش HDL کلسترول، مشکلات پوستی، التهاب قوزک پا، کمخونی، کم شدن آنسفالینهای مغزی و توهمهای شنوایی میشود.
پس ازآنجاییکه هر مادهای مزایا و معایبی دارد؛ در اینجا تعدادی از معایب ظروف مسی که اغلب در اثر استفاده نادرست و یا بیشازحد به وجود میآیند را بیان میکنیم.
بیشتر بخوانید: میوه های فصل پاییز + خواص پزشکی
برخی دیگر از معایب ظروف مسی
- اگر مس بیش از نیاز بدن وارد بدن شود در کبد رسوبکرده و مسمومیت ایجاد میکند.
- تجمع مس بیش از حد در بدن موجب بروز تهوع و سردرد میشود.
- مس اگر وارد غذا شود جذب کلسیم و آهن را مختل میکند و ظرف باید لعاب داشته باشد و ظرفهای قدیمی که لعاب ندارند پخت غذا در آنها صحیح نیست.
- ظروف مسی به دلیل آزاد کردن این عنصر باارزش به غذا باعث تأثیر بر عملکرد سیستم مغز و اعصاب و غدد درونریز بدن میشود.
- یکی از مضرات ظروف مسی که بسیار خطرناک است زود اکسید شدن آنهاست. همچنین ظروف مسی ترکیبپذیری بالایی با مواد غذایی دارند، بنابراین میتوانند باعث مسمومیت شما شوند و باید بهموقع قلع یا نیکل اندود شود.
- ازآنجاییکه فلزات مورداشاره گرانتر هستند و زمان کار بیشتری میطلبند، گاهی بعضی از سفیدگران به دلیل صرفهجویی و یا سرعت بخشیدن به پروسه سفیدگری، با مخلوط نمودن سرب با فلزات مورداشاره، خطرات جدید و جدیتری را برای افراد فراهم میکنند.
سخن پایانی
بهترین ظروف از نظر طب جدید برای پخت و پز غذا ظروف شیشه ای و پیرکس هستند زیرا هیچ واکنشی با غذا نمی دهند و عناصر تشکیل دهنده آنها هنگام پخت وارد غذا نمی شود اما عناصر تشکیل دهنده بقیه ظروف مانند آلومینیومی، روحی، مسی، تفلن، چدن، ملامین و … هنگام پخت وارد غذا می شود.