درمان فشارخون بالا

فشارخون همان نیرویی است که خون موقع گذر، به دیواره‌ی سرخرگ‌ها تحمیل می‌کند. این فشار در هنگام سنجش با دو رقم نشان داده می‌شود: فشارخون سیستولی، شدت فشار در سرخرگ‌ها را در حالت انقباض قلب و فشار دیاستولی شدت فشار در شریان‌ها در موقع استراحت قلب را نمایان می‌کند. فشارخون بالا در طول زمان سبب تشکیل شدن پلاک‌های خونی می‌شود که در این وضعیت قلب جهت پمپاژ خون مجبور است شدیدتر کار کند و همین موضوع باعث بالا رفتن فشارخون می‌شود. برخی از علل که فشارخون را از حالت نرمال خارج می‌کند، عبارتند از: استرس و اضطراب، تغذیه نامناسبی که شامل کافئین، نمک، چربی و.. است، مصرف دخانیات، عدم تحرک و مواردی از این دست. برای کنترل این بیماری بهترین روش تغییر سبک زندگی است.

فشارخون بالا چیست؟

پرفشاری خون از آن دسته بیماری‌هایی است که بر کل سیستم بدن تاثیر می‌گذارد و درصورتی که کنترل نشود، کیفیت زندگی بیمار را شدیدا پایین می‌آورد. متاسفانه از هر 5 نفر مبتلا، یک فرد اطلاعی از بیماریش ندارد. ‌این بیماری زمانی پدیدار می‌شود که رقم فشارخون فرد به میزان غیرنرمالی برسد. عموما عوامل متعددی سبب بروز این بیماری می‌شوند که از اصلی‌ترین آن‌ها تنگ‌تر شدن سرخرگ‌ها است. پرفشاری خون در دراز مدت به شریان‌ها و باقی اعضای بدن مخصوصا قلب، مغز، کلیه‌ها و چشم‌ها صدمه‌ی شدیدی وارد می‌کند. این بیماری به “قاتل خاموش” معروف است چرا که امکان دارد بدون علامت باشد و مدتها فرد مبتلا از بیماری خود اطلاع نداشته باشد. شناسایی و کنترل این بیماری اهمیت زیادی دارد و سنجش منظم و مرتب فشارخون، بیمار و پزشک را در جریان وضعیت بیماری می‌گذارد.

 

علائم فشارخون بالاچیست؟

پرفشاری خون یک بیماری شایع بدون علامت است و معمولا برخی افراد هیچ نشانه‌ای را متوجه نمی‌شوند و مدتها به طول می‌انجامد تا نشانه‌ها بروز کنند. برخی از علامت‌های فشار خون به شرح زیر است:

– سردرد که معمولا صبح‌ها بیشتر است و غالبا در پشت سر است.

– تنگی نفس

– خون دماغ شدن بی دلیل

– سرگیجه و تعادل نداشتن

– مشکلات بینایی مانند تاری دید

– خون در ادرار

با مشاهده‌ی هر یک از این علامت‌ها سریعا باید با یک متخصص قلب و یا داخلی مشورت شود. باید متذکر شویم که همه افراد مبتلا همه‌ی نشانه‌ها را بروز نمی‌دهند پس به هیچ عنوان منتظر مشاهده‌ی کل علائم نباشید چرا که به تعویق انداختن درمان و کنترل فشار خون ممکن است حیات فرد را تهدید کند.

 

روش‌های درمان فشارخون بالا

برای آغاز درمان، در ابتدا باید پزشک نوع فشار خون بالا فرد مبتلا را تشخیص دهد که آیا فشارخون اولیه است یا ثانویه؟ فشارخون بالای اولیه معمولا بدون علامت است و در طول زمان بی هیچ دلیلی رخ می‌دهد. شاید عواملی چون ژنتیک، اضافه وزن زیاد، استرس، شرایط شغلی و… سبب پرفشاری خون اولیه باشد. ولی در پرفشاری ثانویه دلیل مشخصی برای بروز این بیماری وجود دارد که علل آن می‌نواند بیماری‌های کلیوی و غدد درون ریز مانند تیروئید، بند آمدن نفس در هنگام خواب، عواقب مصرف برخی داروها، نارسایی و نقص قلبی مادرزادی و استعمال مواد مخدر و مشروبات الکلی، باشند. تغییر شیوه و سبک زندگی برای مبتلایان پرفشاری خون بسیار موثر است و موجب پایین آمدن فشارخون و کنترل آن می‌شود. در برخی موارد فقط این کافی نیست و پزشک معالج تصمیم به تجویز دارو می‌گیرد. برای بهبود کیفیت زندگی این افراد توصیه می‌شود سیگار را ترک کنند، رژیم غذایی سالم حاوی(ماهی، سبزیجات، حبوبات و میوه) را برگزینند و تاثیر ورزش منظم را هرگز دست‌کم نگیرند. در پرفشاری خون ثانویه، ابتدا باید علت بیماری را یافت و برطرف کرد. مثلا امکان دارد مشکلات کلیوی سبب بالا رفتن فشارخون بیمار باشد ویا بالا بودن وزن دلیل پرفشاری باشد. این امر توسط پزشک متخصص بررسی می‌شود و متناسب با آن طرح درمان ارائه می‌دهد. ولی به‌طور کلی افراد مبتلا به فشارخون بالا علاوه بر تحت نظر یک پزشک بودن، همواره باید مراقب رژیم غذایی خود باشند، در مصرف نمک دقت کنند، ورزش منظم فراموششان نشود، اضافه وزن نداشته باشند و…

داروهای موثر در درمان فشارخون بالا

کنترل پرفشاری خون، با چندین دسته دارو که با نام داروهای ضدفشارخون شناخته می‌شوند امکان‌پذیر است. برای تجویز دارو، پزشک چند مورد را بررسی می‌کند. مانند داشتن بیماری قلبی عروقی و همچنین میزان فشارخون. بعد از آغاز به درمان حتما باید اثربخشی دارو بررسی شود و درصورت پاسخ ندادن دارو یا باید دوز آن تغییر کند و یا کلا دارو عوض شود. بعضی بیماران برای کنترل بیماریشان به چند نوع دارو احتیاج پیدا می‌کنند. معمولا برای شروع از دو نوع دارو استفاده می‌شود که معمولا این داروها ترکیبی از، مانع سیستم رنین-آنژیوتانسین با بلوک‌کننده‌های مجرای کلسیم، یا بازدارنده‌های سیستم رنین-آنژیوتانسین به همراه داروهای ادرارآور هستند. عملکرد این داروها به این ترتیب است که، اندازه‌ی مایعات و نمک بدن را پایین می‌آورند، رگ‌ها را شل می‌کنند تا مانع نازک شدن آنها شوند و ضربان قلب را به حد نرمال می‌رسانند. مرسوم‌ترین داروهای پرفشاری خون به شرح زیر است:

• لیزینوپریل: این دارو یک کنترل کننده آنزیم مبدل آنژیوسین می‌باشد، همچنین برای درمان نارسایی قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف یک بار در روز معمولا کافی است.
• متوپرولول: یک سدکننده بتا می‌باشد که به دو‌صورت رهاکننده فوری و بلند مدت مصرف می‌شود. از دیگر موارد مصرف این دارو باید به کم شدن احتمال حمله قلبی مجدد، نقص احتقانی قلب و بهبودی آنژین اشاره نمود.
• لوزارتان: یک سدکننده گیرنده‌ی آنژیوتاسین II محسوب می‌شود و دوز مصرف آن، معمولا یک‌بار در روز است. این دارو همچنین جهت جلوگیری از سکته مغزی برا ی بیمارانی که دچار بزرگ شدگی قلب هستند تجویز می‌شود.
• هیدروکلروتیازید: از دسته داروهای ادرارآور می‌باشد که به دو شکل قرص و کپسول تولید می‌شود و اغلب یک بار در روز مصرف می‌شود. این دارو احتمال حبس آب و نارسایی قلبی را کم می‌کند.
• فوروزماید : داروی ادارآور(دیورتیک) است که دوز مصرفی آن یک الی دو بار در طول روز می‌باشد. از عوارض آن باید به حساسیت پوست نسبت به اشعه نور خورشید اشاره شود.
• کارودیلول: این دارو نیز یک سدکننده بتا محسوب می‌شود که حتما با غذا باید خورده شود. قرص این دارو باید دوبار در روز مصرف شود ولی کپسول آن روزانه یک الی دوبار تجویز می‌شود.
• بیزوپرولول: این دارو جزء داروهای مسدودکننده بتا است که احتمال تکرار حمله قلبی را می‌کاهد.
• اسپیرونولاکتون: این دارو در گروه داروهای ادرارآور گنجانده می‌شود که به‌صورت شربت و قرص تولید می‌شود. دوز مصرفی هردو، یک یا دوبار در طی روز است.
• کلونیدین :این دارو از سری داروهای آگونیست مرکزی است که به شکل قرص در دسترس است و اغلب روزانه دو دفعه مصرف می‌شود که جهت بهبود مشکلات تمرکز و بیش فعالی نیز از آن استفاده می‌شود.